පුවත්පත්වලට ලිපි ලිවීම මාගේ විනෝදාංශයකි. මා ලියන ලිපි මගින් පාඨකයින් දැනුමක් ලබමින් ජීවිතයට යමක් එකතු කරගන්නේ නම් එය මාගේ සතුටකි. වේගයෙන් ඉදිරියට ඇදෙන තාක්ෂණික ලෝකයේ පුවත්පත් කියවන්නට තරම් විවේකයක් නොමැති අයවලුන් බොහෝය. තවකෙකු පුවත්පත් කියවන්නට කැමති නැත. අන්තර්ජාලයේ ද සිංහල බසින් සියලුම පුවත්පත් ඇති බැවින් තාක්ෂණයට ප්‍රිය කරන්නෝ පරිගණකයෙක් හෝ සිය ජංගම දුරකථනයෙන් ඒවා කියවති. එබැවින් මා ලියන ලිපි එවැනි පාඨක පිරිස් වෙත යොමු කරන්නට අදහස් කළ නිසා මෙවැනි බ්ලොග් අඩවියක් ගොඩනගන්නට සිතුවෙමි. මාගේ උත්සාහය කෙතරම් නම් සාර්ථකදැයි තීරණය වන්නේ ඔබගෙන් ලැබෙන ප්‍රතිචාර මතය. එබැවින් ඔබ මේ පිළිබඳ සිතන පතන දෑ මවෙත දන්වන්නට උනන්දුවන්නේ නම් එය මාගේ සතුටයි. ඔබ සැමට තෙරුවන් සරණයි!

Monday, October 15, 2018

මෙන්න මෙව්ව තමයි ඔපරේෂන් කියන්නේ - Weird Surgeries from Around the World


වෛද්‍ය විද්‍යාව ගැන අබමල් රේණුවක්වත් දැනුමත් නැති වුනත් ශල්‍යකර්මයක් කියන්නේ මොකක්ද කියන එක ගැන අපි හැමෝටම වගේ යම් කිසි අවබෝධයක් තියෙනවා. මේ නිසා හදවත්, වකුගඩු, ආමාශය, මොලය වැනි ස්ථානවල සිදුවන ශල්‍යකර්ම ගැන අසද්දී එය සාමාන්‍ය පුවතක් ලෙස සලකනවා මිසක ඒවා පුදුම සහගත, විශ්වාස කළ නොහැකි දේවල් ලෙස අප සිතන්නේ නැහැ. නමුත් ඇතැම් විට අපට විශ්වාස කළ නොහැකි ආකාරයේ ශල්‍යකර්ම සිදුවන අවස්ථාවන් ද තියෙනවා. ඒවාට වෛද්‍ය විද්‍යාවේ හාස්කම්, ප්‍රාතිහාර්යයන් ලෙස කවුරුත් කියනු අපට ඇසෙනවා. අපේ රටේ ද සිදුවුණු එවැනි පුදුමාකාර ශල්‍යකර්ම තිබෙනවා. මේ තියෙන්නේ ලෝකයේ සිදුවුණු, සිදුකරන්නට නියමිත එවැනි, ටිකක් විශ්වාස කරන්නට  අපහසු ආකාරයේ ශල්‍යකර්ම කීපයක් ගැන පොඩි පොඩි තොරතුරු ටිකක්.

ආමාශයේ සමින් ඇඟිල්ලක් වවා ගැනීම



වැන්ග් යොන්ග්ජුන් කියන්නේ  ගෘහ භාණ්ඩ නිපදවන චීන ජාතිකයෙක්. දවසක් වැඩ කරමින් සිටින අතරේ සිදුවුණු අනතුරකින් ඔහුගේ ඇඟිල්ලක්  කැපී ගියා. සාමාන්‍යයෙන් මේ වගේ වෙලාවකදි කරන්නේ කැපී ගිය ඇඟිලි කොටස සිරුරේ ඉතිරි ඇඟිළි කොටසට තබා මැසීමයි. අවාසනාවකට යොන්ග්ජුන්ගේ ඇඟිල්ල මේ අනතුරින් සහමුලින්ම විනාශ වී තිබුණා. තබා මසන්නට තරම්වත් කොටසක් ඉතිරි වී තිබුණේ නැහැ. මේ අවස්ථාවේ දී ඔහුට ප්‍රතිකාර කළ වෛද්‍ය ෂුසොන්ග්ට කදිම, ඒත් ටිකක් විකාර අදහසක් පහළ වුණා. ඔහු කළේ අතේ ඉතිරි වූ ඇඟිලි ආමාශයේ මතුපිට සමට තබා මැසීමයි. වෛද්‍යවරයා සිතු දේම සිදුවුණා. ටික දවසක් ගත වෙද්දී ආමාශයේ සමින් කොටසක් ඉතිරි ඇඟිලි කොටස මත ඇඟිල්ලක හැඩයෙන් වැඩෙන්නට පටන් ගත්තා.මේ සඳහා සැලකිය යුතු කාලයක් ගත වුනත් වැඩේ සාර්ථක වුණා.  අවශ්‍ය දිග ප්‍රමාණයට වැඩුණාට පසු එය එතැනින් කපා ඇඟිල්ලක ආකාරයෙන් සකස් කරන්නට වෛද්‍යවරයාට හැකියාව තැබුණා.

එක සිරුරයි හදවත් දෙකයි




විරහ ගීත, ආදර ගීතවල හැරුණු විට සාමාන්‍යයෙන් එක සිරුරක හදවත් දෙකක් තියෙනවා අපි අසා නැහැ. කොහොම වුනත් ලෝකයේ ඇත්තටම එවැනි සිදුවීමක් වාර්තා වෙනවා 2011 වර්ෂයෙන්. ඒ වසරේ දී ටයිසන් ස්මිත් කියන තැනැත්තාට හදවතක් බද්ධ කළා. එසේ කළේ ඒ වන විට ඔහුගේ හදවත් අකර්මණ්‍ය තත්වයට පත්ව තිබුණු නිසයි. සාමාන්‍යයෙන් හදවතක් සිරුරකට බද්ධ කළ විට එය සිරුරෙන් ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. මේ ප්‍රතික්ෂේප කිරීම වළක්වා ගන්නට අධික ලෙස ඖෂධ ගන්නට සිදුවන අවස්ථාවන් තියෙනවා. කොහොම වුනත් ටයිසන්ට ඖෂධවලින්වත් මේ ප්‍රතික්ෂේප කිරීම වළක්වා ගන්නට හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. මේ නිසා වෛද්‍යවරු තීරණය කළේ පැරණි හදවත එසේම තිබිය දී අලුත් හදවත් සිරුරට බද්ධ කිරීමටයි. මේ අනුව ටයිසන්ට හදවත් දෙකක් ලැබුණා. මේ ශල්‍යකර්මයෙන් පසු සිදුවූයේ රුධිරය සුපුරුදු පරිදි පැරණි හදවතට පැමිණ එයින් පිට වී නව හදවතට ගමන් කිරීමයි. පිරිසිදු රුධිරය සිරුරට බෙදාහැරීම සිදුවන්නේ නව හදවතින්. ජීවිතය ඉක්මනින් කෙළවරවීමට තිබුණු ටයිසන් තව අවුරුදු 10 ක් මේ ශල්‍යකර්මය නිසා දිගු කරගත්තා.

ගර්භාෂයක් බද්ධ කිරීම

වෙනත් අවයවයක් බද්ධ කරනවාට වඩා ගර්භාෂයක් බද්ධ කිරීමේ විශේෂත්වය වන්නේ මෙයින් දරු උපතක් ද අපේක්ෂා කිරීමයි. මේ ශල්‍යකර්මයට මුහුණ දුන් කාන්තාවට උපතින්ම ගර්භාෂයක් තිබුණේ නැහැ. ලෝකයේ එවැනි කාන්තාවන් බොහොමයක් සිටිනවා. ඒ වගේම පිළිකා නිසා සිය ගර්භාෂය අහිමි වන කාන්තාවන් සැලකිය යුතු සංඛ්‍යාවක් ද ලෝකයේ සිටිනවා. මේ කිසිවකුට දරු සම්පතක් ලැබීමේ වාසනාව ලැබෙන්නේ නැහැ. කෙසේ නමුත් ස්වීඩන් වෛද්‍ය මහාචාර්ය මැට්ස් බ්‍රැන්ස්ටෝර්ම්  වසර 10 ක පමණ කාලයක් තිස්සේ සිදු කළ බොහෝ පරීක්ෂණවල ප්‍රතිඵලයක් හැටියට මෙකී කාන්තාවට ගර්භාෂයක් බද්ධ කරන්නට තීරණය කළා. මේ අනුව 2014 වසරේ දී මෙසේ ගර්භාෂයක් බද්ධ කළ එකී කාන්තාවට දරු උපතක් හිමි වුණා. මෙය දරු සම්පත් අහිමි බොහෝ කාන්තාවන්ට සුබ ආරංචියක් වුවත් බොහෝ විට සිදුවන අවාසනාවන්ත දෙයක් තමයි ගර්භාෂය සිරුරෙන් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම. මෙය බොහෝ විට ඖෂධවලින් ද සමනය කර ගත හැකි තත්වයක් නොවයි.

අතක් කකුලට බද්ධ කිරීම



නව හැවිරිදි මිනිග් ලියු පාසල් නිම වී නිවසට එද්දී ට්‍රැක්ටරයක හැපී සිදු වුණු අනතුරක් නිසා එක් අතක් සිරුරෙන් වෙන් වුණා. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි අවස්ථාවක දී සිදු කරන්නේ වෙන් වුණු අතර යළි සිරුරට තබා මැසීම වුනත්, මෙය මසන්නට නොහැකි තරමට හානි වී තිබුණා. මේ නිසා සිරුරට තබා මැසීමට පෙර අත් කොටස සුවපත් කරන්නට වෛද්‍යවරුන්ට අවශ්‍ය වුණා. මේ නිසා වෛද්‍යවරු කළේ අත කකුලට තබා වෛද්‍ය විද්‍යානුකූලව බද්ධ කිරීමයි. මේ නිසා අත කොටස මිය යා නොදී එහි හානි වූ කොටස් නැවත වර්ධනය කරගන්නට වෛද්‍යවරුන්ට හැකියාව ලැබුණා. අවශ්‍ය පරිදි අත් කොටස් වර්ධනය වූ පසු වෛද්‍යවරු එය නැවත සිරුරේ නියමිත තැනින් සාර්ථකව සවි කළා.

හිසින් බද්ධ වුණු දරුවන් වෙන් කිරීම





රිටා සහ රිටාජ් ගැබෞරා කියන්නේ හිසින් බද්ධ වී උපන් දැරියන් දෙදෙනෙක්. ඔවුන්ව වෙන් කොට සාමාන්‍ය පරිදි දරුවන් දෙදෙනෙකු බවට පත්කිරීම වෛද්‍යවරුන්ට සෑහෙන ගැටළුවක් බවට පත්ව තිබුණා. එයට හේතුව ඔවුන්ගේ සිරුරවල ඇතැම් ක්‍රියාකාරීත්වයන් සිරුරු දෙකේම ඒකාබද්ධ වීමත් සිදුවීමයි. මේ නිසා ඔවුන් වෙන් කළ විගස දෙදෙනාගේම සිරුර අකර්මණ්‍ය තත්වයකට පත්වන්නට ඉඩ තිබුණි නිසයි. දැරියන් දෙදෙනාගේම මොල දෙක අතර රුධිරය හුවමාරු වීමක් ද සිදු වෙමින් පැවතුණා. ඒ වගේම විශේෂයෙන් මේ සිරුරු දෙකේම රුධිරය ගමනාගමනයෙන් වැඩි කොටසක් සිදු කළේ රිටාජ්ගේ හදවතින්. කෙසේ වෙතත් මේ සියලු දේ පිළිබඳ හොඳින් අධ්‍යයනය කිරීමෙන් පසු වෛද්‍යවරුන්ට පුළුවන් කම ලැබුණා 2011 ඔවුන් දෙදෙනාව සාර්ථකව හිස්වලින් වෙන් කරන්නට. අද වන විට ඔවුන් දෙදෙනා ඉතා සෞඛ්‍ය සම්පන්නව සිටිනවා. මුල් කාලයේ ඔවුන් දෙදෙනාටම පැය 23ක් එක දිගට හෙල්මට් එකක් පැළැඳ සිටින්නට සිදු වුණා. ඒ සිරුරේ හැඩය නිසි පරිදි සකස් වීම සඳහායි. අද වන විට ඔවුන් දෙදෙනා ඉතා සෞඛ්‍ය සම්පන්න ව සිටිනවා.

මුහුණෙන් රත්තල් 16ක ගෙඩියක් ඉවත් කිරීම



හයිටි රාජ්‍යයෙන් මාර්ලි කැසියස් කියන්නේ මුහුණේ ඇති වූ ගෙඩියක් පීඩා විඳි තැනැත්තියක්. ඇයගේ මුහුණේ ගෙඩියක් හටගත් අතර එය රාත්තල් 16ක් පමණ වන තෙක් වර්ධනය වී මුළු මුහුණම විකෘති තත්වයට පත් වුණා. මෙවැනි පුද්ගලයන් ලොව වටා සිටියත් ඒ සියලු දෙනාටම ශල්‍යකර්මයන් කරන්නට වෛද්‍යවරු ඉදිරිපත් වන්නේ නැහැ. එයට හේතුව මෙය අසීරු දෙයක් වන නිසාත්, ඇතැම් විට මරණයක් පවා සිදු විය හැකි වීමත් නිසයි. මාර්ලි ගේ මේ විශාල ගෙඩිය නිසා මුහුණේ අස්ථි පවා මෙය දරා ගන්නට හැකි ආකාරයට විශාලව වර්ධනය වී තිබුණා. කෙසේ වෙතත් හයිටි රාජ්‍යයෙන් තිබුණු එක් පුණ්‍යායතනයක් විසින් මාර්ලිව ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ මියාමිවලට රැගෙන එනු ලැබුවා. එහිදී වෛද්‍යවරු මේ අවදානම් සහගත ශල්‍යකර්මය සිදු කොට මුහුණේ තිබුණු ගෙඩිය ඉවත් කළා පමණක් නොව මුහුණේ අස්ථි ද යථා තත්වයට පත් කොට ඇයට නිදහසේ, සාමාන්‍ය පරිදි ජීවත් වීමට හැකිවන පරිදි මුහුණක් තබා දුන්නා. මේ ශල්‍යකර්මය සඳහා පැය 17 ක පමණ කාලයක් ගත වී තිබුණා.  

හිස් කබලේ කොටස් පරිස්සමට ආමාශයේ තැන්පත් කිරීම







මේ කතාව ටිකක් විකාරයක් වගේ පෙනුනත් ඇත්තටම එවැනි දෙයක් සිදු වී තිබෙනවා. කතාව මෙන්න මෙහෙමයි. වරක් රූ රැජිනක් ද වූ කාන්තාවක්. නමින් ජේමි හිල්ටන්. දිනක් ඇය විනෝද චාරිකාවකට ගොස් සිටිය දී ප්‍රපාතයකින් ඇද වැටී හිස් කබල හානියට පත් වුණා. රෝහලට රැගෙන ආ පසු ඇගේ හිස් කබලෙන් හතරෙන් පංගුවක් පමණ ඉවත් කරන්නට සිදු වුණා. ඒ මොලය බේරා ගැනීම සඳහායි. හේතුව මේ අනතුර නිසා මොලය ඉදිමී තිබීම නිසයි. කෙසේ වෙතත් මොලය යථා තත්වයට පත් වූ පසු මේ හිස් කබලේ කොටස් යළි හිසට සවිකිරීමට වෛද්‍යවරුන් සැලසුම් කළත්, ඒ කාලය වන තෙක් මේ කොටස් සුරක්ෂිතව, සජීවි ලෙස තබා ගන්නේ කෙසේදැයි වෛද්‍යවරු කල්පනා කළා. අවසානයේ ඔවුන් තීරණය කළේ ඒවා ඇගේ ආමාශයේම තැන්පත් කොට තැබීම වඩාත් හොඳ බවයි. හිස් කබලේ කොටස් මේ ආකාරයට දින 42ක් ආමාශයේ තැන්පත් කොට තිබුණා. පසුව ඒවා යළි හිසට සවි කළා. දැන් හිසෙහි යම් විකෘති පෙනුමක් තිබුණත්, මොලය පරෙස්සම් කරගනිමින් ඇයට යළි සාමාන්‍ය පරිදි ජීවත් වන්නට ඉඩ කඩ ලැබුණේ හිස් කබලේ කොටස් ආමාශයේ සුරක්ෂිතව තැන්පත් කොට තිබුණු නිසයි.


මීමැස්මොරය සුව කරන්නට මොලයෙන් භාගයක් ඉවත් කිරීම
මොලය කියන්නේ අපේ ශරීරයේ තියෙන සංකීර්ණතම ඉන්ද්‍රිය කියන එක ගැන විවාදයක් නැහැ. යම් යම් ස්නායු ආබාධ, විශේෂයෙන්ම මීමැස්මොරය, සුවකිරීම සඳහා මොලයෙන් අඩක් ඉවත් කිරීමේ සැත්කමක් සිදුකරන බව ඇතැම් විට ඔබ අසා නැති වෙන්නට පුළුවන්. අතිශය අවදානම්, සහ පරිස්සමින් කළ යුතු මෙය හඳුන්වනු ලබන්නේ Hemispherectomy  නමින්. මොලයේ එක් අර්ධයක් ඉවත්කිරීම නිසා අංශභාගය, පාද සහ ඇඟිල්වල සංවේදනය අහිමි වීම වැනි ගැටලු ඇති විය හැකි වුවත්, දරුණු රෝග තත් වයන් සුවකිරීම සඳහා මෙම සැත්කම යොදා ගැනෙනවා. කාර්ලි මිලර් නම් ඕස්ට්‍රේලියානු ජාතික දැරියට 17 වැනි වියේ දී මෙම ශල්‍යකර්මය සිදු කෙරුණා. මේ සඳහා පැය  9 1/2ක් ගත වුණා. ඇය යම් යම් සුළු ආබාධවලට ලක් වුනත් දැන් ඇය සුවදායී ජීවිතයක් ගත කරනවා.

හිස බද්ධකිරීමේ ශල්‍යකර්මය



මෙය තවම සිදුවී නැති ශල්‍යකර්මයක් වුවත් නුදුරු අනාගතයේදීම කළ හැකි බව ඉතාලි ජාතික ස්නායු ශල්‍ය වෛද්‍යවරයකු වන සර්ජියෝ කැනවේරෝ පවසනවා. ෂුෂුම්නාව, ස්නායු සහ රුධිර නාල එකිනෙක බද්ධ කොට සිරුර දෙකක් සාර්ථකව එකට ජීවත් විය හැකි අකාරයෙන් සකස් කරන්නට තමාට හැකි බව ඔහු පවසනවා. ඔහු යටතේ මේ ශල්‍යකර්මය කර ගැනීම සඳහා මේ වන විටත් රුසියානු ජාතික වැලේරි ස්ප්‍රිඩිනොව් ලියාපදිංචි වී සිටිනවා. ඔහුගේ හිසෙන් පහළ පණ නැහැ. මේ සඳහා සජීවි සිරුරක් ලබා ගත හැකි අවස්ථාවක් උදාවන තුරු ඔහු බලා සිටිනවා. නුදුරු අනාගතයේ දී මෙය සාර්ථකව සිදුවේද නැද්ද කියා ලෝකයාට බලා ගත හැකි වේවි.

Monday, October 8, 2018

ප්‍රකට ඡායාරූප පසුපස සැඟවුණු කතා - Story Behind the Famous Photographs

ඡායාරූපයක් කියන්නේ වචන දහසක් කියල කියනවා. ඒ කියන්නේ වචන දහසකින් කිව යුතු දෙයක් එක් ඡායාරූපයකින් කියවෙන බවයි. ඒක ඇත්ත කියන එක සාමාන්‍යයෙන් ඕනෑම කෙනෙකුට වැටහෙන දෙයක්. ඡායාරූපයක් දිහා බැලුවාම අපට දහසක් දේ කියන්න පුළුවන් බව හැබෑව. ඒත් සමහර විට ඇතැම් ඡායාරූපවලට පිටුපසින් තියෙන සැබෑ කතා අප නොදන්නවා වෙන්නට පුළුවන්. විශේෂයෙන් ලෝක ඉතිහාසයෙන් හමුවන සුප්‍රකට ඡායාරූප පසුපස ඇති සැබෑ කතා ගැන බොහෝ දෙනෙක් දන්නේ නැහැ. නමුත් අප ඒවා නිතර දෙවේලේ අන්තර්ජාලය, ජනමාධ්‍ය ආදියෙන් දකිනවා. ඒ වගේ දේවල් ගැන විස්තර දැන ගත්තොත් ඡායාරූපයක් පසුපස වචන දහසක් තියෙනවා කියන කතාව ඔබටම පසක් කරගන්නට පුළුවන් වේවි.

ඇෆ්ගන් දැරිය





මෙය මුලින්ම පළ කෙරුණේ 1985 වසරේ දී නැෂනල් ජෝග්‍රැෆික්  කියන සඟරාවේ කවරයේ ඡායාරූපය ලෙසයි. මේ ඇෆ්ගනිස්ථානයේ යුද්ධයෙන් අනාථ වුණු දැරියක්. එකිනෙකට මිශ්‍ර වුණු හැඟීම් සමුදායක් මුහුණෙන් කියවෙන මෙය අදටත් යුද්ධයේ අමිහිරි බව කියාපාන්නට තිබෙන හොඳම ඡායාරූප අතරින් එකක් බවට පත්ව තිබෙනවා. මේ ඡායාරූපය ගැන අදහස් දැක්වූ ඇතැමුන් පැවසූයේ මෙය නූතන මොනා ලිසා බවයි. මෙහි ඡායාරූප ශිල්පියා වන ස්ටීව් මැක්රිට වසර හතකට පසුව නැවත මේ දැරිය මුණගැහෙනවා. එහිදී ඇගේ වතගොත ඔහු සොයා ගන්නවා. ඇය නමින් ෂර්බාත් ගුලා. අන්තර්ජාලය තුළ ප්‍රකට එකම ෂර්බාත් ගුලා ඇයයි. ස්ටීව්ගේ කැමරාව තුළ ඇගේ රුව සටහන් වෙද්දී ඇයට අවුරුදු 12 යි. වසර 30ක් සරණාගතයකු ලෙස අනාථ කඳවුරුවල ගත කළ ඇය අද ඇෆ්ගනිස්ථානයේ අගනුවර නිවසක හිමිකාරියක්. 46 වැනි පසුවන ඇයට මේ නිවස ප්‍රදානය කරන ලද්දේ ඇෆ්ගන් රජය විසින්. ඇගේ රටේ ඇයව හඳුන්වනු ලබන්නේ ඇෆ්ගන් මොනා ලිසානමින්. ඇගේ ජීවිතය යලි ඇයට හිමි වුණේ ස්ටීව්ගේ මේ ඓතිහාසික ඡායාරූපය නිසයි.

ඇද වැටෙන සෙබලා


ඇද වැටෙන සෙබලාලෙස නම් කොට ඇති මේ ඡායාරූපය සිය කැමරාවට හසුකරගත් ඡායාරූප ශිල්පියා රොබට් කාපා. 1936 වසරේ දී ස්පාඤ්ඤ සිවිල් යුද්ධයේ දී සෙබළකු වෙඩි පහරකට ලක් ව බිම ඇද වැටෙන මොහොත ඔහු මෙසේ සිය කැමරාවේ සටහන් කොට ගෙන තිබුණා. වූනම් ප්‍රංශ සඟරාවේ මුලින්ම පළ කරන ලද මෙය ක්ෂණිකව ලෝකයේ අවධානය දිනාගන්නට සමත් වුණා. මෙයින් පසුව නැවත් නැවත පිටපත් ලක්ෂ ගණනින් මුද්‍රණය කෙරුණු මේ ඡායාරූපය යුද්ධය නිරූපණය කරන සංකේතයක් බවට ලෝක ඉතිහාසය තුළ සනිටුහන් වුණා. මේ ඡායාරූපය පළ කිරීමෙන් වසර දෙකකට පසු බ්‍රිතාන්‍ය සඟරාවක් වූ පික්චර් පෝස්ට්ප්‍රකාශයට පත් කළේ එවකට 25 හැවිරිදි රොබට් කාපා ලෝකයේ විශිෂ්ටතම ඡායාරූප ශිල්පියා බවයි. මේ ඡායාරූපය සැබෑ එකක් නොවන බවට ද එකල සෑහෙන වාද විවාදවලට ලක් වුණා.


ඇඟ හිරිවට්ට්න විවේකය



මේ ඡායාරූපය බැලූ බැල්මට ව්‍යාජ එකක් යැයි ඔබට සිතේවි. මෙය ප්‍රසිද්ධියට පත් කෙරුණු සමයේ පවා බොහෝ දෙනෙක් සිතුවේ එවැන්නක්. වර්තමානයේ ඇතැම් චිත්‍රපටවල ඇති මෙවැනි දර්ශන ගනු ලබන්නේ කිසිදු අවදානමක් නොමැතිව චිත්‍රගාරවල නිසා එවැන්නක් සිතීම ගැන දොසක් ද කිව නොහැකියි. නමුත් මේ ඡායාරූපය ගැන යමක් කීවොත් මේක ඇත්තක්. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ මැන්හැටන්වල රොක්ෆෙලර් ප්ලාසා නම් මීටර් 260 ක් උසැති ගොඩනැගිල්ල ඉදි කරන සමයේ ඡායාරූපයට හසු කරගත් එහි කම්කරුවන් පිරිසක් තමයි මේ ඉන්නේ. අඩි ගණනක් පහළින් කිසිවක් නැතත් ඔවුන් ඉතාමත් විවේකයෙන් මේ යකඩ කඳ මත ඉන්නවා.  ආහාර පාන පවා ගෙන ඇත්තේ මේ මත සිට කීවොත් පුදුමයක් සිතෙනවා පමණක් නෙවෙයි ඇඟත් හිරිවැටිළා යන තරම්. 1932 වසරේ දී චාල්ස් සී. බෙට්ස් විසින් මෙය ගනු ලැබුවේ හි 69 වැනි මහලේ සිටයි. වෙහෙස වී වැඩකරන කම්කරුවන් පිළිබඳ කදිම නිරූපණයක් ලෙස මේ ඡායාරූපය ලොව පුරා ප්‍රසිද්ධියට පත්ව තිබෙනවා.

සෙබළා සහ හෙදිය



දෙවැනි ලෝක යුද්ධය අවසන් වීම සම්බන්ධව ගන්නා ලද ඡායාරූප අතර ලොව ප්‍රකටම වී ඇත්තේ මෙය කීවොත් එහි වරදක් නැහැ. මේ දෙදෙනා එකිනෙකා හඳුනන්නේ නැති දෙදෙනක බව වඩාත් පැහැදිලි වන්නේ මේ හෙදිය පසුව කියූ කතාවක් නිසයි. ඇය නමින් ඊඩිත් ෂේන්. හෙදියක් ලෙස සේවය කළ ඇය දෙවැනි ලෝක යුද්ධය අවසන් කළ පුවත් ආරංචි වී එය සමරන්නට ටයිම්ස් චතුරශ්‍රය වෙත පැමිණෙමින් සිටියා. එසේ පැමිණෙන අතරේ එක්වරම ඇය අසලින් ගිය සෙබළෙක් ඇයව අල්ලා මෙසේ දැඩිව සිපගත් බව ඇය පවසනවා. සෙබළා පසුව පැවසූයේ යුද්ධය අවසන් වූ සතුට සමරන්නට විදියක් ගැන කල්පනා කරමින් සිටිය දී මේ හෙදිය දුටු නිසා ඇයව එසේ සිප ගත් බවයි. මේ අවස්ථාවේ දී එතැන සිටි යුදෙව් ජාතික ඡායාරූප ශිල්පියකු වූ ඇල්ෆ්‍රඩ් අයිසන්ටඩ් විසින් මෙසේ සිය කැමරාවට හසු කරනු ලැබුවා. මේ අවට සිටි වෙනත් ඡායාරූප ශිල්පීන් ද පසුව මෙය සිය කැමරාවල සටහන් කරගත්තත්, මේ මොහොත සහ මේ ඡායාරූප කෝණය ඔවුන්ගේ ඡායාරූපවල නොමැති නිසා ලොව පුරා ජනප්‍රියත්වයට පත් වූයේ මෙයයි. යුද්ධය වෙනුවෙන් වෙහෙස වූ සෙබළුන් සහ හෙදියන්ට උපහාරයක් ලෙස මේ ඡායාරූපය නම් කොට තිබෙනවා.




මේ ඡායාරූපයේ සිටින හෙදිය වූ ඊඩිත් ෂේන් 2010 වසරේ දී අවුරුදු 90 ක ආයු කාලයක් විඳ මිය ගියා. යුද විජයග්‍රහණය සමරන එක් අවස්ථාවක දී ඇය මේ ප්‍රකට ඡායාරූපය ද ගෙන මෙසේ එයට සහභාගී වුණා. 



යුද විජයග්‍රහණයේ 65 වැනි සංවත්සරයේ දී මෙම සුප්‍රකට හාදුව තවත් බොහෝ කල් මතකයේ රැඳෙනු වස් මේ යුවලගේ ප්‍රතිමාවක් ද ටයිම් චතුරශ්‍රයේ දී නිරාවරණය කෙරුණා. 

අයින්ස්ටයින්ගේ දිව





අයින්ස්ටයින්ගේ දිවයනුවෙන් ලොව ප්‍රකටව ඇති මෙය බැලූ බැල්මටම අයින්ස්ටයින්ව සරදමකට ලක් කරන්නට පසුව සකස් කරන ලද්දක් ලෙස ඇතැමුන් සිතුවත් මෙය ඇත්තම ඡායාරූපයක්. විශේෂයෙන් අයින්ස්ටයින් වැනි බුද්ධිමතකු මෙසේ විකාර ඡායාරූපයකට පෙනී සිටී ද කියා සැකයක් ද පහළ වෙනවා. අයින්ස්ටයින් සිය 72 වැනි උපන් දින සාදයට සහභාගී ආපසු යන්නට මෝටර් රථයට ගොඩවෙද්දී ඡායාරූප ශිල්පියකු වූ ආතර් සැසේ මොටර් රථය අසලට ගොස් ඡායාරූපයකට පෙනී ඉන්නැයි අයින්ස්ටයින්ගෙන් ඉල්ලා සිටියා. ඒ අවස්ථාවේ දී එම ඉල්ලීම සරදමට ලක් කරන්නට මෙන් ඔහු සිය දිව දිගු කළා. මේ අවස්ථාවේ දී ඉක්මන් වුණු ඡායාරූප ශිල්පියා අයින්ස්ටයින් මෙසේ දිව දිගු කරගෙන සිටින අවස්ථාව සිය කැමරාවේ සටහන් කර ගත්තා. මෙය සමීප ඡායාරූපයක් නොවන අතර පසු කාලයේ දී මෙය විශාල කොට තිබෙනවා. අයින්ස්ටයින් මෝටර් රථයේ සිටින්නේ තවත් දෙදෙනෙකු සමගයි.  අයින්ටයින් ද මේ ඡායාරූපයට කැමැත්තක් දැක්වූවා පමණක් නොව ඔහු සිය සුබපැතුම්පත්වලට ද මෙය එක් කරන්නට ද අමතක කළේ නැහැ.

විරෝධතාවක බලය



ටෑන්ක් මෑන්ලෙසින් ලොව ප්‍රකට වූ මේ ඡායාරූපය ගෙන තිබෙන්නේ චීනයේ ටියනාන්මෙන් චතුරශ්‍රයේ පැවැති විරෝධතාවක් අතරතුරයි. ඇමරිකානු ඡායාරූප ශිල්පියකු වූ ජෙෆ් වයිඩ්නර් විසින් ඉතාමත් දුරින් පිහිටි හෝටල් කාමරයක සිට ගනු ලැබූ මෙය විරෝධතාවක දී විරෝධතාකරුවකු තුළ ඇති වන ආත්ම ශක්තිය, ධෛර්යය වැනි ගුණාංග හොඳින් ප්‍රකට වන්නක් ලෙස ලොව පුරා පිළිගැනීමකට ලක් ව තිබෙනවා. 1989 වසරේ දී එවකට පැවැති චීන පාලනයට එරෙහිව ටියනාන්මෙන් චතුරශ්‍රයේ දැඩි විරෝධතාවක් එල්ල කෙරුණා. එහිදී චීන හමුදාවේ යුද ටැංකි චතුරශ්‍රය කරා ළඟා වෙමින් පැවතුණා. මේ අවස්ථාවේ දී තනිවම ඉදිරියට ගිය මේ විරෝධතාකරුවා යුද ටැංකිය ඉදිරියේ සිට ගත්තා. මෙවැනිම සිද්ධියක් මෙයට පෙර තුර්කියේ දී ද සිදු වුණා. නමුත් ඒ අවස්ථාවේ දී යුද ටැංකිය පැද වූ සෙබළා කිසිදු අනුකම්පාවක් නොමැතිව එසේ ඉදිරියට පැමිණි පුද්ගලයාව යට කරගෙන ඉදිරියට ගියත්, චීන සෙබළා එසේ අමානුෂික වූයේ නැහැ. ජෙෆ් වයිඩ්නර් මේ ඡායාරූපය නිසා පුලිට්සර් සම්මාන ලැයිස්තුවේ අවසන් වටයට ද තේරීමට තරම් වාසනාවන්ත වුණා.

චේ ගුවේරා






ආර්ජන්ටිනා ජාතිකයකු ලෙස කියුබානු විප්ලවයට එක්ව ෆිදෙල් කැස්ත්‍රෝ සමග එය ජයග්‍රහණයක් දක්වා මෙහෙය වූ චේ ගුවේරා ගැන නොදන්නා කිසිවකුත් නැති තරම්. ඔහුගේ ඡායාරූප අතර මෙයට ලැබෙන්නේ විශේෂ ස්ථානයක්. ඒ චේ ගුවේරාගේ ලොව ප්‍රකටතම ඡායාරූපය මෙය නිසයි. ටී ෂර්ට්, පෝස්ටර්, ස්ටිකර් වැනි සෑම දෙයක් සඳහාම යොදා ගෙන ඇත්තේ චේ මේ ඉරියව්වෙන් සිටිනා ඡායාරූපයයි. මෙය ගෙන ඇත්තේ වසර 9 ක් තිස්සේ ෆිදෙල් කැස්ත්‍රෝගේ නිල ඡායාරූප ශිල්පියා වශයෙන් සේවය කළ ඇල්බර්ටෝ කෝර්ඩා විසින් 1960 වර්ෂයේ දී. මේ ඡායාරූපය පසුපස ඇත්තේ මෙවැනි කතාවක්. 1960 වසරේ මාර්තු 4 වැනිදා ප්‍රංශ නෞකාවක් වූ ලා කුබ්රේමගින් බෙල්ජියමේ සිට කියුබාව දක්වා යුද අවි ප්‍රවාහනය කෙරෙමින් සිටිය දී එය පුපුරා විනාශ වුණා. කැස්ත්‍රෝ මෙහිදී දොස් නැගුවේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයටයි. මෙයින් 75 දෙනෙකුට අධික පිරිසක් මිය ගියා. පසුදා ලා හබානාවලදී මිය ගිය පුද්ගලයන් සැමරීමක් සිදුවුණා. මේ අවස්ථාවේ දී ඇල්බර්ටෝ විසින් චේ ගුවේරාගේ ඡායාරූප දෙකක් ගනු ලැබුවා. නමුත් මේවා ගන්නා බවක් චේ ගුවේරා දැන සිටියේ නැහැ. මේ වන විට මේවා ලෝකයේ සංකේත බවට පත්ව තිබෙනවා. චේ ගේ රුව ලොව පුරා මුදලට විකිණෙන දෙයක් බවට පත්වීම ගැන ඇල්බර්ටෝ කෝඩා ජීවිත කාලයටම දුක් වුණා. හේතුව එවැනි කටයුතු චේ ගේ ප්‍රතිපත්තිවලට හාත්පසින්ම විරුද්ධ දෙයක් වූ නිසයි.