පුවත්පත්වලට ලිපි ලිවීම මාගේ විනෝදාංශයකි. මා ලියන ලිපි මගින් පාඨකයින් දැනුමක් ලබමින් ජීවිතයට යමක් එකතු කරගන්නේ නම් එය මාගේ සතුටකි. වේගයෙන් ඉදිරියට ඇදෙන තාක්ෂණික ලෝකයේ පුවත්පත් කියවන්නට තරම් විවේකයක් නොමැති අයවලුන් බොහෝය. තවකෙකු පුවත්පත් කියවන්නට කැමති නැත. අන්තර්ජාලයේ ද සිංහල බසින් සියලුම පුවත්පත් ඇති බැවින් තාක්ෂණයට ප්‍රිය කරන්නෝ පරිගණකයෙක් හෝ සිය ජංගම දුරකථනයෙන් ඒවා කියවති. එබැවින් මා ලියන ලිපි එවැනි පාඨක පිරිස් වෙත යොමු කරන්නට අදහස් කළ නිසා මෙවැනි බ්ලොග් අඩවියක් ගොඩනගන්නට සිතුවෙමි. මාගේ උත්සාහය කෙතරම් නම් සාර්ථකදැයි තීරණය වන්නේ ඔබගෙන් ලැබෙන ප්‍රතිචාර මතය. එබැවින් ඔබ මේ පිළිබඳ සිතන පතන දෑ මවෙත දන්වන්නට උනන්දුවන්නේ නම් එය මාගේ සතුටයි. ඔබ සැමට තෙරුවන් සරණයි!

Tuesday, October 26, 2021

දරුවන් වෙනුවෙන් විස්මකර්ම ශල්‍යකර්ම කළ විස්මිත දොස්තර – බෙන් කාර්සන්



බෙන් කාර්සන් යනු ශල්‍යකර්ම ක්ෂේත්‍රය තුළ පෙරළිකාරයෙකි. ඉතා කලාතුරකින් සිදුකෙරෙන මොළයෙන් අඩක් ඉවත්කිරීමේ ශල්‍යකර්මය (hemispherectomy) සඳහා පුරෝගාමී වූයේ ද කාර්සන් ය. නමින් සඳහන් කරන්නා සේම මොළයෙන් අඩක් සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කරමින් ජීවිතය පිළිබඳ බලාපොරොත්තුවක් නොමැතිව සිටි දරුවන්ට ඔහු ජීවත්වීම සඳහා දෙවැනි වරමක් උදා කොට දුන්නේ ය.

එවැනි ජයග්‍රහණයන් ළඟා කරගැනීම බෙන් කාර්සන්ට අරුමයක් වූයේ නැත. ඔහු බාධක පෙරළන්නට පටන් ගත්තේ සිය ළමාවියේ සිටම ය.


තෙවැනි ශ්‍රේණියට පමණක් උගත් මවකගේ රැකවරණය මැද නගරයක දිළින්දෙක් ලෙස හැදී වැඩුණු බෙන් ට මගපෙන්වා දිරිදෙන්නට කිසිවෙක් සිටියේ නැත. පාසලේ දී ඔහු ලැබුවේ අඩු ලකුණු ය. අධික ලෙස කෝපගැන්වෙන ස්වභාවයකින් පීඩා විඳි ඔහු ඒ නිසාම නීතියෙන් දඬුවම් විඳීමේ අවදානමක් ද තිබිණි. ඔහු වටා වූ සියලු දෙනා පැවසූයේ කුමක් වුව ද, සිය ජීවිතයෙන් මෙහෙයක් කළ හැකි බව සිය පුතුට අවබෝධ කොට දෙන්නට සොන්යා කාර්සන් ට හැකි විය.

දෙවියන් කෙරෙහි තැබූ භක්තියත්, ස්වකීය හැකියාවන් කෙරෙහි තැබූ විශ්වාසයත් නිසා බෙන් පන්තියේ පහළම ස්ථානයේ සිට ඉහළම ස්ථානය කරා ගමන් කළේය. ඉන් ඔබ්බට ගමන් කරමින් යේල් විශ්වවිද්‍යාලයට ශිෂ්‍යත්වයක් හිමි කරගත්තේ ය. මිචිගන් වෛද්‍ය විද්‍යාලයට ද ඔහු ඇතුළු වූයේ ය. අවසානයේ තිස්තුන් හැවිරිදි වියේ දී ඔහු මේරිලන්ඩ් ප්‍රාන්තයේ බැල්ටිමෝර් හි ජෝන්ස් හොප්කින්ස් වෛද්‍යාතනයට අයත් ළමා ස්නායුරෝග අංශයේ අධ්‍යක්ෂවරයා බවට ද පත් වූයේ ය. අද වන විට වෛද්‍ය කාර්සන් ගරු ආචාර්ය පදවි හතළිහකටත් වඩා හිමිකර ගෙන සිටී. ගෞරවයන් සහ සම්මාන වැළකම ඔහු හිමිකරුවා ය.

‘විස්මිත දොස්තර’ තූලින් ඔබ කියවන්නේ අනේක වූ බාධකවලට එරෙහිව ගොස් ඒවා ජයගනිමින්, අවදානම ගැනීමට බියක් නොහැඟෙන සිතිවිලි ගොන්නකින් සන්නද්ධ එක්තරා මිනිසකුගේ සාර්ථකත්වය පසුපස ඇති අපූර්ව වූ කතාව ය. ජීවිතය ආලෝකවත් කරවන මේ චරිත කතාව, ලොව පුරා පුවත් මැවූ ඇදහිය නොහැකි ශල්‍යකර්ම සියැසින් නොව මනැසින් අත්දකිනු හැකි පරිදි ඔබ ව ශල්‍යාගාරයට කැඳවාගෙන යයි. දයාවෙන් පිරුණු, දෙවියන් කෙරෙහි අසීමිත භක්තියක් ඇති, සරණක් නැත්තන්ට සරණක් වන්නට ජීවිතය කැප කළ මිනිසකුගේ සිතිවිලි තුළට ඔබ කැඳවාගෙන යයි. නිහතමානීබව, ක්ෂණික බුද්ධිය සහ යථාර්ථය කැටි වූ මේ කතාව ඔබේ හදවතේ සදා නිදන්ගත වනු නිසැක ය.

මේ ලින්ක් එකට ගියොත් පොත මිලදී ගන්න පුළුවන්

Tuesday, October 19, 2021

අඬ අඬා කසාදෙට ලෑස්තිවෙන චීන ගෑනු

කසාදයක් බැඳගෙන තමන්ගේ සැමියාත් එක්ක තමන්ටම වෙන් වුණු ලෝකයක ජීවත් වෙන්න  යන්න තමයි හැම තරුණියක්ම වාගේ නිසි වයසට ආවාට පස්සේ සිහින මවන්නේ. ඒත් කසාදෙ දවසට මේ හැම දේම වෙනස් වෙනවා. එදාට අම්මාව, තාත්තාව, සමහර විට බල්ලාව පවා දාලා යන්න බෑ කිය කියා අඬා වැලපෙනවා. කොයි රටෙත් එහෙමයි. හැබැයි චීනේ ටුජියා කියන ජනතාව මේක තව ටිකක් ජයට කරනවා. ඔවුන් විවාහ මංගල්‍යයකට ලෑස්ති වෙද්දි ‛දාලා යන්න බෑ’ කියල අඬන ව්‍යාපාරයට වෙනම ලෑස්ති වෙනවා. ඒ මනාලියක් අඬන්නේ විවාහ දවසේ විතරක් නෙවෙයි. කසාදෙට මාසයක් තියා දවසට පැය ගානේ අඬන්න පටන් ගන්නවා. මුල් දවස් දහයෙන් පස්සේ මනාලියගේ ඇඬිල්ලට අම්මාත් එකතු වෙනවා. දවස් විස්සකට පස්සේ ආච්චි අම්මාත් එකතු වෙනවා. මාසය අන්තිම වෙද්දි මුළු පවුලේම කට්ටියම එකතු වෙලා එකම ඇඬිල්ලයි. මෙහෙම අඬන්න හේතුව විදියට ඔවුන් කියන්නේ මෙහෙම කතාවක්. හුඟක් ඉස්සර මේ ටුජියා තරුණියන්ට තමන් කැමති තරුණයෙක්ව කසාද බැඳගන්න අවසරයක් තිබුනේ නැතිලු. නොදන්නා කෙනෙක්ව කසාද බඳින්න වෙන නිසා හැම තරුණියක්ම කසාදෙ ළංවෙද්දි අඬන්න පටන් ගන්නවලු. හැබැයි දැන් නම් ඔවුන්ට තමන් කැමති තරුණයෙක්ව කසාද බැඳගන්න පුළුවන්. ඒත් මුතුන්මිත්තන්ගේ ලැබුණු පුරුද්ද අතාරින්න බැරි නිසා දැන් ඒ කාලෙට වඩා ජයට අඬන වැඩේ කරනවලු. එක එක ගැහැනු එක එක හඬවලින් අඬන එක ඇහෙන කොට එයින් විවාහයේ සතුට ප්‍රකාශ වන බව තමයි මේ ජනතාව විශ්වාස කරන්නේ. ඔන්න ඉතින් පුළුවන් නම් අපටත් පටන් ගන්න හොඳ වැඩක් තමයි මේක. 

Saturday, October 16, 2021

පළමු ලෝක යුද්ධයට හේතුව මෝටර් රථයක සාපයක්ද?

මේ තියෙන්නේ ග්‍රාෆ් ඇන් ස්ටිෆ්ට් මෝටර් රථයක්. මෙය දැන් තියෙන්නේ ඔස්ට්‍රියාවේ වියානා නගරයේ ඇති යුද කෞතුකාගාරයේ. මේ විදියට කටුගෙට යන්න මේ මෝටර් රථයට සිද්ධ වුණේ සාපයක් නිසයි. මේ සාපය නිසා මිලියන 13කට අධික පිරිසක් මියගිය බව කිව්වොත් ඔබට විශ්වාස කරන්න බැරි වෙයි. ඒත් ඒ තරමටම දරුණු සාපයක් මේ මෝටර් රථය සමග බැඳී තිබුණා. ඒ ගැන තමයි මේ කියන්න හදන්නේ.





මේ මෝටර් රථය 1914 වසරේ දී ඔස්ටි්‍රයා හමුදා නිලධාරියකුට අයිතිව තිබුණා. ඔස්ටි්‍රයාවේ ෆ්‍රාන්ස් ෆර්ඩිනන්ඩ් ආදිපාදවරයාගේ ගමන් බිමන් සඳහා මේ රථය වෙන්කොට තිබුණේ ඔහු ද හමුදා නිලධාරියෙකු නිසයි. 1914 ජූනි 28 වැනිදා ආදිපාදවරයා මේ රථයෙන් ගමන් කරමින් සිටිය දි බොස්නියානු කැරළිකරුවකු බෝම්බ ප්‍රහාරයක් එල්ල කළා. නමුත් එය සාර්ථක වුණේ නැහැ. පසුව එදිනම මේ කැරළිකරුවකු වෙඩි තබා ආදිපාදවරයාව ඝාතනය කළා. ඒ ඝාතනයත් සමග පළමු ලෝක යුද්ධය පටන් ගත්තා. මේ 1918 වසරේ අවසන් වෙද්දි මිලියන 13ක් මිය ගියා. ආදිපාදවරයාගේ ඝාතනය නොවන්නට යුද්ධයක් ඇතිවන්නට ඉඩක් තිබුණේ නැහැ. ආදිපාදවරයා මිය ගියේ මෝටර් රථයේ සාපයක් නිසා බව කවුරුවත් සිතුවේ නැහැ.


ෆ්‍රාන්ස් ෆර්ඩිනන්ඩ් ආදිපාදවරයා සහ බිරිඳ


ආදිපාදවරයාගේ මරණයෙන් පසු ඔස්ටි්‍රයානු හමුදා ජෙනරල්වරයකු වූ පොටියෝරෙක් මේ වාහනය මිලට ගත්තා. ඔහු මේ මෝටර් රථය පදවාගෙන යද්දි එකපාරටම පිස්සු හැදුණා. එහෙම වුණේ කොහොමද කියලා කිසි කෙනෙකුට හිතාගන්න බැරි වුණා. පිස්සුව සනීප වුණාට පස්සේ ඔහු මෙහි ගමන් කරද්දි මෙය අනතුරු හතරකට මුහුණ දුන්නා. අවසානයේ ඔහුගේ අතක් ද අහිමි වුණා. ඉන්පසුව මෙය යුගෝස්ලාවියාවේ ආණ්ඩුකාරයෙකු මිලට ගත්තා. ඒ වෙනකොට මෙයට සාපයක් තියෙන බව දැනගත් ඔහු මෙය වෛද්‍යවරයකුට විකුණා දැම්මා. වෛද්‍යවරයා මේ රථයෙන් ගමන් කරද්දි අනතුරකට ලක්වෙලා මිය ගියා. ඉන්පසු හමුදා කපිතාන්වරයෙක් මෙය මිලට ගත්තා. පාරේ ගමන් කළ කෙනෙක් බේරන්නට ගොස් මෙය අනතුරකට ලක්වීමෙන් ඔහු මිය ගියා. 1926 වසරේදිත් මෙහි ගමන් කළ තවත් කීප දෙනෙක්ම මරණයට පත් වුණා. ඉන්පසු කිසිම කෙනෙක් මෙය මිලට ගත්තේ නැහැ. 



මේ මෝටර් රථයේ අංක තහඩුවත් පුදුමාකාරයි. එහි ඇත්තේ AIII 118 ලෙසයි. මෙය 11 11 18 ලෙස වෙන් කළ විට 1918 නොවැම්බර් 11 ලෙස තේරුම් ගන්න පුළුවන්. පළමු ලෝක යුද්ධය නිල වශයෙන් අවසන් වුණේ එදිනයි. A අකුරෙන් පැහැදිලි කරන ලද්දේ Armistice යන්නයි. එහි අදහස ‘සටන් විරාමය‘ යන්නයි.

පළමු ලෝක යුද්ධය ඇතිකරන සාපය සමග මේ මෝටර් රථය පැමිණ තිබුණේ අවසන් වන දිනයත් කලින්ම පෙන්නුම් කරමින්. නමුත් මේවා සොයා ගන්නා විට සියල්ල සිදුවී හමාරයි. 

පළමු ලෝක යුද්ධයටත් මේ මෝටර් රථයේ සාපය හේතු වූ බව තේරුම්ගත් පසු අවසානයේ මෙය යුද කෞතුකාගාරයට භාරදුන්නා. 


Monday, October 11, 2021

ඇගේ හිස්කබලේ කොටස් ආමාශයේ තැන්පත් කළා

හිස්කබලේ අස්ථි කැබලි ටිකක් පරිස්සමට ආමාශයේ තැන්පත් කරපු කතාවක් ගැන කිව්වොත් මේ මොන විකාරයක්ද කියලා ඔබට හිතෙන්න පුළුවන්. ඒත් එහෙම දෙයක් සිද්ධ වෙලා තියෙනවා. මේ වීඩියෝ එක ඉවර වෙනකල් බැලුවොත් ඒ කතාව ගැන දැනගන්න පුළුවන්. 

මේ සිද්ධිය වුණේ ජේමි හිල්ටන් ට. ඇය වරක් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ඉඩාහෝ ප්‍රාන්තයේ රූ රැජින බවට ද පත් වුණා. 2012 ජූනි 6 වැනිදා ඇයත් ඇගේ සැමියාත් විනෝද ගමනක් ගියා. ඔවුන් එහිදී මාළු අල්ලන්නත් ගියා. බෑවුමක සිට මාළු අල්ලද්දී ජේමි එකවරම ඇය සිටි තැන සිට මීටර් 30 ක් පමණ ප්‍රපාතයකට ඇද වැටුණා.

ඇගේ සැමියා වහා එතැනට දිව ගොස් බලද්දි ඇයට සිහිය තිබුණේ නැහැ. හුස්ම ගන්නා බවක් පෙනුණේ ද නැහැ.  ඔවුන් නගරයෙන් සෑහෙන දුරක සිටි නිසාත්, තත්ත්වය බරපතළ නිසාත් ඇයව රෝහලට රැගෙන ආවේ හෙලිකොප්ටරයකින්. 

ඇගේ හිස්කබල දැඩිව හානි වී තිබුණා. මොළය ඉදිමී තිබූ නිසා එයට සිදුවිය හැකි හානිය වළක්වාගන්නට හිස්කබලෙන් හතරෙන් පංගුවක් පමණ ඉවත් කරන්නට සිදුවුණා. සුව වූ පසු මේ හිස්කබලේ කොටස් නැවත හිසට තබා මැසිය හැකි වුවත්, ඒ වනතෙක් මේවා පරෙස්සමට තබාගන්නේ කෙසේදැයි වෛද්‍යවරුන්ට ඇතිවුණේ ගැටලුවක්. ඒවා ඇගේ ආමාශයේ තැන්පත් කරන්නට ඔවුන් කල්පනා කළේ ඒ අවස්ථාවේදියි. දින 42ක් මේවා ආමාශයේ තැන්පත් කොට තිබුණා. ඇය කෙමෙන් සුව වූ පසු ඒවා නැවත හිසට තබා මසා, හිස්කබල යථා තත්වයට පත් කළා. 

හිස්කබලේ කොටස් පරෙස්සමට ආමාශයේ තැන්පත් කළේ ඒ විදියටයි. 


පැන්ඩෝරා කියන්නේ කවුද? පැන්ඩෝරා පෙට්ටිය කියන්නේ මොකක්ද?

 මේ දවස්වල නිතර ඇහෙන වචනයක් තමයි පැන්ඩෝරා පත්‍රිකා කියන්නේ. ලොව පුරා විවිධ පුද්ගලයන් අයථා විදියට උපයාගත්තු ධනය ගැන මේ පත්‍රිකාවල තියෙනවා කියලා කියනවා. කොහොම මේ කතා කරන්න යන්නේ ඒ පත්‍රිකා ගැන නෙවෙයි. මේ පැන්ඩෝරා කියන්නේ මොකක්ද කියන එක ගැන.

අපට මේ ගැන හොයන්න පුරාණ ග්‍රීක දේව කතා ටිකක් අවුස්සා බලන්න වෙනවා.

ග්‍රීක දේව කතාවලට අනුව මේ ලෝකේ මුලින්ම ඉඳලා තියෙන්නේ ටයිටන්වරු. ඔවුන් ටයිටන්වරු වෙන්න කලින් දෙවිවරු. නොයෙක් වැරදි වැඩ නිසා දේවලොක්යෙන් පිටුවහල් කළ අය තමයි ටයිටන්වරු කියන්නේ. මේ ටයිටන්වරුයි දෙවියොයි අතර නිතර සටන් ඇති වුණා. ටයිටන්වරු කලින් දෙවිවරු නිසා දෙවියන් වගේම ප්‍රබලයි. හින්දු දේවකතාවල ඉන්න සුර සහ අසුරයන් වගේ කොටසක් තමයි ග්‍රීක දේවකතාවල ඉන්නා මේ ටයිටන්වරු සහ දෙවියෝ කියන්නේ.  

මේ ටයිටන්වරු අතර ප්‍රොමිතියස් සහ එපිමතියස් කියලා සහෝදරයන් දෙදෙනෙක් සිටියා. එපිමතියස් මේ ලෝකයේ සතුන් මැව්වා. මිනිසාව මැව්වේ ප්‍රොමිතියස්. ප්‍රොමිතියස් මිනිසාව මැටියෙන් හැදුවට පස්සේ ඇතීනා විසින් ජීවය ලබා දුන් බව කියනවා. තමන් විසින් මැවූ මිනිසාට ප්‍රොමිතියස් තමන්ගේ දෙවිවරුව්ටත් වඩා සෙනෙහසක් දැක්වුවා. ඒ නිසා ඔහු මිනිසාට ගින්දර ලබා දුන්නා. 

මිනිසාට ගින්දර ලබාදීමෙන් ඔහු බලවත් වන බව දුටු දෙවිවරු කලබල වුණා. ප්‍රොමිතියස්ටත් මිනිසාටත් දඬුවමක් දීමට ඔවුන් කල්පනා කළා. දෙවියන්ගෙත් දෙවියා වූ සියුස්ගේ අණින් හෙපස්ටස් විසින් ගැහැනිය මැව්වා. ඇය තමයි පැන්ඩෝරා. දේව ලෝකයේ සියලු දෙනාම පැන්ඩෝරාට තෑගි දුන්නා. මේ තෑගි අතර ලොකු බුජමක් තිබුණා. බුජම කිව්වේ ලෝහවලින් හදපු ලොකු හැලියක් වගේ භාජනයක්. මේ බුජම පිරිලා තිබුණේ ලෙඩරෝග සහ දුෂ්ට දේවල්වලින්. මේ ලෝකයට ආපු පැන්ඩෝරා ප්‍රොමිතියස්ගේ සොහොයුරා වූ එපිමතියස් සමග විවාහ වුණා. මිනිසාට ගින්දර දුන් වරදට ප්‍රොමිතියස්ව සිරගත කළා.

දෙවියන්ට ඕනෑ වුණේ එපිමතියස් ලවා මේ භාජනයේ පියන අරින්න වුනත්, අවසානයේ එය ඇරියේ පැන්ඩෝරා විසින්මයි. එය තුළ තිබූ සියලු ලෙඩරෝග සහ දුෂ්ට දේවල් මේ ලෝකයට ඇතුළු වෙන්න පටන් ගත්තා. මෙයින් බයවුණු පැන්ඩෝරා ඉක්මනින්ම එහි පියන වසා දැම්මත් ඒ වන විටත් සියලු නරක දේවල් පිටවෙලා ඉවරයි. එහි ඉතිරි වුණේ බලාපොරොත්තුව විතරයි කියලා කියනවා.

ඉතින් කෙලවරක් නැතිව භයානක දේවල් පිටකරන පෙට්ටි, භාජන ආදි සියල්ලම පසුකාලයේ පැන්ඩෝරා පෙට්ටිය කියලා හඳුන්වන්න පටන් ගත්තා. අයථා ලෙස උපයාගත්තු ධනය වැනි නරක දේවල් අඩංගු ලියකියවිලි පිටවීමක් සිදවුණු නිසා තමයි ඒවාට පැන්ඩෝරා පත්‍රිකා කියලා නම වැටුණේ.

මෙන්න මේක තමයි පැන්ඩෝරාගේ කතාව.