පළමු ලෝක යුද්ධයට හේතුව මෝටර් රථයක සාපයක්ද?

මේ තියෙන්නේ ග්‍රාෆ් ඇන් ස්ටිෆ්ට් මෝටර් රථයක්. මෙය දැන් තියෙන්නේ ඔස්ට්‍රියාවේ වියානා නගරයේ ඇති යුද කෞතුකාගාරයේ. මේ විදියට කටුගෙට යන්න මේ මෝටර් රථයට සිද්ධ වුණේ සාපයක් නිසයි. මේ සාපය නිසා මිලියන 13කට අධික පිරිසක් මියගිය බව කිව්වොත් ඔබට විශ්වාස කරන්න බැරි වෙයි. ඒත් ඒ තරමටම දරුණු සාපයක් මේ මෝටර් රථය සමග බැඳී තිබුණා. ඒ ගැන තමයි මේ කියන්න හදන්නේ.

මේ මෝටර් රථය 1914 වසරේ දී ඔස්ටි්‍රයා හමුදා නිලධාරියකුට අයිතිව තිබුණා. ඔස්ටි්‍රයාවේ ෆ්‍රාන්ස් ෆර්ඩිනන්ඩ් ආදිපාදවරයාගේ ගමන් බිමන් සඳහා මේ රථය වෙන්කොට තිබුණේ ඔහු ද හමුදා නිලධාරියෙකු නිසයි. 1914 ජූනි 28 වැනිදා ආදිපාදවරයා මේ රථයෙන් ගමන් කරමින් සිටිය දි බොස්නියානු කැරළිකරුවකු බෝම්බ ප්‍රහාරයක් එල්ල කළා. නමුත් එය සාර්ථක වුණේ නැහැ. පසුව එදිනම මේ කැරළිකරුවකු වෙඩි තබා ආදිපාදවරයාව ඝාතනය කළා. ඒ ඝාතනයත් සමග පළමු ලෝක යුද්ධය පටන් ගත්තා. මේ 1918 වසරේ අවසන් වෙද්දි මිලියන 13ක් මිය ගියා. ආදිපාදවරයාගේ ඝාතනය නොවන්නට යුද්ධයක් ඇතිවන්නට ඉඩක් තිබුණේ නැහැ. ආදිපාදවරයා මිය ගියේ මෝටර් රථයේ සාපයක් නිසා බව කවුරුවත් සිතුවේ නැහැ.

ෆ්‍රාන්ස් ෆර්ඩිනන්ඩ් ආදිපාදවරයා සහ බිරිඳ

ආදිපාදවරයාගේ මරණයෙන් පසු ඔස්ටි්‍රයානු හමුදා ජෙනරල්වරයකු වූ පොටියෝරෙක් මේ වාහනය මිලට ගත්තා. ඔහු මේ මෝටර් රථය පදවාගෙන යද්දි එකපාරටම පිස්සු හැදුණා. එහෙම වුණේ කොහොමද කියලා කිසි කෙනෙකුට හිතාගන්න බැරි වුණා. පිස්සුව සනීප වුණාට පස්සේ ඔහු මෙහි ගමන් කරද්දි මෙය අනතුරු හතරකට මුහුණ දුන්නා. අවසානයේ ඔහුගේ අතක් ද අහිමි වුණා. ඉන්පසුව මෙය යුගෝස්ලාවියාවේ ආණ්ඩුකාරයෙකු මිලට ගත්තා. ඒ වෙනකොට මෙයට සාපයක් තියෙන බව දැනගත් ඔහු මෙය වෛද්‍යවරයකුට විකුණා දැම්මා. වෛද්‍යවරයා මේ රථයෙන් ගමන් කරද්දි අනතුරකට ලක්වෙලා මිය ගියා. ඉන්පසු හමුදා කපිතාන්වරයෙක් මෙය මිලට ගත්තා. පාරේ ගමන් කළ කෙනෙක් බේරන්නට ගොස් මෙය අනතුරකට ලක්වීමෙන් ඔහු මිය ගියා. 1926 වසරේදිත් මෙහි ගමන් කළ තවත් කීප දෙනෙක්ම මරණයට පත් වුණා. ඉන්පසු කිසිම කෙනෙක් මෙය මිලට ගත්තේ නැහැ. 

මේ මෝටර් රථයේ අංක තහඩුවත් පුදුමාකාරයි. එහි ඇත්තේ AIII 118 ලෙසයි. මෙය 11 11 18 ලෙස වෙන් කළ විට 1918 නොවැම්බර් 11 ලෙස තේරුම් ගන්න පුළුවන්. පළමු ලෝක යුද්ධය නිල වශයෙන් අවසන් වුණේ එදිනයි. A අකුරෙන් පැහැදිලි කරන ලද්දේ Armistice යන්නයි. එහි අදහස ‘සටන් විරාමය‘ යන්නයි.

පළමු ලෝක යුද්ධය ඇතිකරන සාපය සමග මේ මෝටර් රථය පැමිණ තිබුණේ අවසන් වන දිනයත් කලින්ම පෙන්නුම් කරමින්. නමුත් මේවා සොයා ගන්නා විට සියල්ල සිදුවී හමාරයි. 

පළමු ලෝක යුද්ධයටත් මේ මෝටර් රථයේ සාපය හේතු වූ බව තේරුම්ගත් පසු අවසානයේ මෙය යුද කෞතුකාගාරයට භාරදුන්නා.