'පඩයක්' තරම්වත් ගණන් නොගන්නා පඩ ගෙඩි සහ පඩ වැල් (දැල් බටු)- Pada gedi alias Passiflora foetida

පඩ ගෙඩි

ප්‍රසිද්ධියේ කියන්න ටිකක් මොකක්ද වගේ වුනත් පඩ ගෙඩි සහ පඩ වැල් කියන්නේ කැලෑ බදට වෙන්න වැවෙන වැල් වර්ගයක්. කොහොම වුනත් මේ පින්තූර ටික නම් මම ගත්තේ අපේ ගෙවල් ළඟ වත්තක වැවුණු පඩ වැලකින්. මෙහි උද්භිද විද්‍යාත්මක නම Passiflora foetida. ඉංග්‍රීසි බසින් හඳුන්වන්නේ Wild water melon නමින්. කැලෑවල්වලදී පිපාසය නිවන පලතුරක් බව ඒ නමින්ම හඳුනා ගන්නට පුළුවන්. මේ ප්‍රසිද්ධ නමට අමතරව wild maracuja, bush passion fruit, marya-marya,  stinking passionflower, love-in-a-mist සහ running pop කියන නම්වලිනුත් මෙය හඳුන්වන බව සඳහන් කළේ නැත්නම් ඒක අඩුවක්. මේවාට 'දැල් බටු' කියා කියන බවත් මේ බ්ලොග් එකට කොමෙන්ටුවක් දාපු jay-c z කියලා තිබුණා. හොයලා බැලුවාම ඒක ඇත්ත. ඒ නිසා මම ඒ නමත් මෙතනට එකතු කරලා පෝස්ටුව යාවත්කාලීන කළා.

පඩ වැල්

මෙය අප කවුරුත් දන්න හඳුනන පැෂන් පවුලට අයිති වැල් වර්ගයක්. ඒක පැහැදිලි වෙන්නේ පඩ ගෙඩි සහ පැෂන් ෆෘට්වල කුලය නිසයි. මේ දෙකේම කුලය වෙන්නේ Passifloraceae. එවැනි විද්‍යාත්මක පැහැදිලි කිරීමක් නොකළත් මේ පඩ ගෙඩියක් කපා බැලූ විට පැෂන් ෆෘට් සහ පඩ ගෙඩි එකම කුලයේ බව හොඳින් පැහැදිලි වෙනවා. නමුත් ප්‍රමාණයෙන් නම් අසමානයි. පඩ ගෙඩියක් සාමාන්‍යයෙන් පිංපොං බෝලයක ප්‍රමාණයකින් යුක්තයි. නමුත් පැෂන් එයට වඩා  විශාලයි. ඒ වගේම පඩ මල් සහ පැෂන් ෆෘට් මල් පෙනුමින් එක සමානයි. 

පඩ ගෙඩි වැලේ පවතින්නේ දැලක් වැනි අපූරු ස්වාභාවික වියමනකට මැදි වෙලා. කොහොම වුනත් වැඩි දෙනෙක් නොදන්නා නිසාත් පඩ ගෙඩි ගැන වැඩි විස්තරයක් වැඩි දෙනෙක් කතා කරලා තියෙනවා දැකලා නැති නිසාත් මේ ගැන ටිකක කතා කරන එක හොඳයි කියලා හිතුවා.

කැලෑ බදට වෙන්න වැවෙන නිසාත්, අද කාලේ කෑමට අප විසින්ම නියම කර ගත් වෙනත් පලතුරු වර්ග බොහෝ තිබෙන නිසාත් ඉදුණු පඩ ගෙඩි කියන්නේ රසවත් වගේම ගුණවත් පලතුරක් කියන එක බොහෝ දෙනෙක් අමතක කරලා. ඉදිරි පරම්පරාවන්ට මේ වැලක් තබා නමක් හෝ අමතක වී යන්න තියෙන ඉඩකඩ බොහෝ වැඩියි. නිවාස ගොඩනැගීම සඳහා ගෙවතු සකස් කිරීමේ දී මෙවැනි 'වල් පැලෑටි' කපා දමා විනාශ කරන්නේ මෙහි ඇති ගුණාත්මක බව පිළිබඳ කිසිදු වැටහීමක් නැති නිසයි.

Ayurvedic Medicinal Plants of Sri Lanka  කියන ආයතනයේ වෙබ් අඩවියට අනුව මෙය අප රටට ආවේණික ශාකයක් වුනත් විකිපිඩීයාවේ කියන්නේ ඊට වඩා හාත්පසින්ම වෙනත් දෙයක්. එහි සඳහන් වන අන්දමට මෙය නිරිත දිග ඇමරිකාව (දකුණු ටෙක්සාස් සහ ඇරිසෝනා), මෙක්සිකෝව, කැරිබියන් දූපත්, මධ්‍යම ඇමරිකාව, සහ දකුණු ඇමරිකාව කියන ප්‍රදේශවලට ආවේණික ශාකයක්. පසුකාලීනව මෙය දකුණු ආසියාවට සහ හවායි වැනි ප්‍රදේශ ඇතුළුව ලොව පුරා බොහෝ රටවලට ව්‍යාප්ත කොට තිබෙනවා.

මෙහි ගෙඩි මෙන්ම ලපටි කොලත් ආහාරයට ගනු ලබනවා. කෙසේ නමුත් ඊසාන දිග බ්‍රසීලයේ ගොවීන් කළ පර්යේෂණයකින් පසුව නිවේදනය කළේ මෙහි පත්‍ර විෂ සහිත බවයි. විශේෂයෙන් වියලි කාලවලදී මෙහි පත්‍ර ආහාරයට ගැනීමෙන් ශරීරයට අධික ලෙස සයිනයිඩ් එකතුවන බව ඔවුන් සඳහන් කොට තිබෙනවා. කෙසේ නමුත් ගෙඩි පලතුරක් ලෙස ආහාරයට ගැනීමේ කිසිදු අහිතකර තත්වයක් නැහැ. නින්ද නොයාමේ රෝගයට පිළියමක් ලෙස වියට්නාමයේ මෙහි කොල වියලා ඖෂධයක් ලෙස භාවිත කරනවා.

ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක්‍රමයට අනුව මෙහි පත්‍ර සහ මුල් ඖෂධීය වටිනාකමකින් යුක්තයි. පෙණහැල්ලේ රෝගාබාධ, ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන රෝග, උදර රෝග, ඉදිමුම්, රක්තවාතය, ඔසප්වීමේ අක්‍රමවත්භාවයන්, අපස්මාරය, වලිප්පුව, පක්ෂාඝාතය යන රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමට ඖෂධයක් ලෙස මෙය භාවිත කෙරෙනවා. එමෙන්ම ස්වාභාවික ගබ්සාවන්ට මුහුණ දෙන කාන්තාවන්ගේ එම තත්වය සමනය කිරීම, වේදනාව සමනය තිරීම, උණ ස්වභාවය පහත දැමීම ආදිය සඳහා ප්‍රත්‍යක්ෂ ඖෂධයක් ලෙසත් මෙය ප්‍රකටයි.

නම දුටු පමණින් පඩයක් තරම්වත් ගණන් නොගත්තත්, අප බොහෝ දෙනෙකුගේ අවධානයට ලක් නොවී පවතින මේ පලතුර මෙන්ම ඖෂධය ඉදිරියේ දී අපගෙන් තව තවත් ඈත්ව යනවා නිසැකයි. ඔබ දැනුවත් නම් අප අවට ඇති, අප විසින් 'පඩයක්' තරමින් වත් ගණන් නොගන්නා තවත් ඖෂධීය පැළෑටි බොහෝ සොයා ගන්නට පුළුවන්. අනාගත ලෝකයට නිරෝගී මිනිසකු ලෙස පිවිසෙන්නට නම් සොබා දහම හඳුනා ගෙන එය ආරක්ෂා කරමින් එහි ජීව ගුණය අප තුළ තැන්පත් කර ගත යුතුයි. නමුත් සිදු වන්නේ එයමද?  

මේ ලිපියත් කියවන්න

වනේ වන පල වැල ගැන දන්නවාද?