වනේ වන පල වැල ගැන දන්නවාද?

 

ගල් සියඹලා

දියවැඩියා රෝගය 400% කින් ඉහළ ගොස් ඇති බැව් දැනුම් දෙන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යංශය පණිවිඩයක් නිකුත් කරමින් පවසා නෑගම් යද්දී පලතුරු රැගෙන යාම වඩා හොඳ බවය. මන්ද සීනි සහිත  ආහාර අනුභවය දියවැඩියා රෝගයට ඉනිමං බැඳීමක් වන බැවිනි. නෑගම් යද්දී මෙසේ රැගෙන යා හැකි පලතුරු පිළිබඳ කතා බහ කිරීමේදී අපට එක්වර මතකයට නැගෙන්නේ එදිනෙදා වෙළෙඳපලේදී අප දකින කෙසෙල්, ඇපල්, ගස්ලබු, අලිගැට පේර, දෙළුම් වැනි ඒවාය. සුපිරි වෙළෙඳසැලකට පිවිසියහොත් තවත් බොහෝ පලතුරු දැකිය හැකි අතර ඒවායෙන්  බොහොමයක් විදෙස් රටවලින් ආනයනය කළ ඒවා වේ. කෙසේ වෙතත් මේ පලතුරු කතාව සමගින් අපට මඳක් අතීතයට ගමන් කළ හැකිය. අතීතයේ දී අපට බොහෝ තැන්වලදී ‛වන පලවැල’ යන්න ඇසී තිබේ. වර්තමානයේ අපට වන පලවැල යන්න වචන කිහිපයකට පමණක් සීමා වී ඇත. බොහෝ දෙනෙක් මේවා මොනවාදැයි දන්නේ ද නැත. ව්‍යාපාරික අරමුණුවලින් වගා කරන සහ විදෙස් රටවලින් ආනයනය කරන බොහෝ පලතුරුවලට වඩා වන ලැහැබ්වල, පිටිසර ගම්බදව ඉබේ වැවෙන පලතුරු වස විසෙන් තොර වන අතර පෝෂණ ගුණයෙන් ද ඉහළය. පැරණි සමාජයේ දෙමාපියන් දුර බැහැරක ගොස් පැමිණෙද්දී, දරට ගොසින් පැමිණෙද්දී බොහෝ විට සිය දරුමල්ලන්ට රැගෙන ආවේ වර්තමානයේ මෙන් විවිධ රස කැවිලි වර්ග නොවේ. වනලැහැබ් අතරින් ගමන් කරද්දී දකින විවිධාකාර වන පලවැලය. ජනගී, ජන කතාවල ද මේවා පිළිබඳ සඳහන් වූ ස්ථාන බොහෝ දක්නට ලැබේ. කෙසේ නමුත් වර්තමාන සමාජයේ අප බොහෝ දෙනෙක් මේවා පිළිබඳ දන්නේ අල්ප වශයෙනි. එබැවින් පැරණි සමාජයේ වන පලවැල ලෙස ප්‍රකට දැනට සොයා ගත හැකි ඒවා පිළිබඳ මෙසේ කතා බහ කරන්නට අපි තීරණය කළෙමු. 

මාදං/මහ දං 

මා දං

‛බ්ලැක් ප්ලම්’ යන ඉංග්‍රීසි නමින් හැඳින්වෙන මෙය  Syzygium cumini යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වේ.   සාමාන්‍යයෙන් අප ‛දං’ යනුවෙන් හඳුන්වන පලතුරට වඩා විශාල වන මෙහි ඵල, ඉතා මිහිරිය. මුව දම් පැහැ වන බැවින් කුඩා දරුවෝ මේවා කෑමට බොහෝ ප්‍රිය කරති. අතීසාරය, පාචනය, වන, විදුරුමස් රෝග, දියවැඩියාව ආදී රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර කරන ඔසු ලෙස මේවා භාවිත කෙරේ.

ගල් සියඹලා 

‛වෙල්වට් ටැමරින්’ යන ඉංග්‍රීසි නමින් හැඳින්වෙන මෙය  Dialium ovoideum යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වේ.   අප රටට ආවේණික ශාකයක් වන මෙහි ගෙඩි අද ද ඉතා ජනප්‍රිය පලතුරකි. පොත්ත වෙල්වට් ස්වභාවයකින් යුක්තය. මෙහි කඳෙහි කොටස් සර්ප දෂ්ඨනයට ඔසුවක් ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනේ. 

මොර 

මොර වර්ග කිහිපයක් ම වේ. නමුත් සියලුම මොර වර්ග පලතුරු ලෙස ආහාරයට ගත නොහැකිය. 

රස මොර 

සාමාන්‍යයෙන් අප මොර වශයෙන් හඳුන්වන පලතුර ‛රස මොර’ වේ. එය Dimocarpus longan යන විද්‍යාත්මක නමින් හඳුන්වනු ලබයි. නින්ද නොයාම, හෘද රෝග සහ දියවැඩියාව සඳහා මෙයින් ප්‍රතිකාර කරනු ලැබේ.

මස් මොර 

මෙය ද මොර වර්ගයක් වන අතර එතරම් ප්‍රචලිත නැත. Adenanthera bicolor යන විද්‍යාත්මක නමින් හඳුන්වනු ලබයි. මෙය පලතුරක් වුව ද එහි ආයුර්වේදීය වටිනාකම් පිළිබඳ තොරතුරක් සොයා ගත නොහැකිය. කෙසේ නමුත් එය පෝෂණ ගුණයෙන් යුතු නොවන පලතුරක් බව එයින් පැවසෙන්නේ නැත. 

වීර 

පැහැදිලි ඉංග්‍රීසි වදනක් නොමැති බැවින් ඉංග්‍රීසි බසින් ද මෙසේම හැඳින්වෙන මෙහි විද්‍යාත්මක නාමය වන්නේ Drypetes sepiaria ය. මෙහි පැහැදිලි ආයුර්වේදීය වටිනාකමක් පිළිබඳ තොරතුරු සොයා ගන්නට නැතත් මෙය අතීතයේ සිට පැවති ඉතා ජනප්‍රිය පලතුරකි. 

මසන්/දෙබර/මහ දෙබර 

‛ඉන්ඩියන් ජුජුබ්’, ‛ඉන්ඩියන් චෙරි’ සහ ‛ඉන්ඩියන් ප්ලම්’ යන ඉංග්‍රීසි නම්වලින් හැඳින්වෙන මෙය  Ziziphus mauritiana යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වේ.   මෙම ශාඛයේ කොල, මුල්, ඇට ආදිය ද විවිධාකාර ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනුණි. මෙය ප්‍රධාන වශයෙන්ම පාචනය, උණ, ඔඩු දුවන ලද තුවාල, කැස්ස, රුධිර රෝග, චර්ම රෝග ආදිය  සඳහා ප්‍රතිකාර ලෙස මෙය යොදා ගැනෙයි. 

පලු 

පලු

‛සිලොන් අයන් වුඩ්’ යන ඉංග්‍රීසි නමින් හැඳින්වෙන මෙය  Manilkara hexandra  යන විද්‍යාත්මක නමින් ද හැඳින්වේ.   පැරණි පලතුරු වර්ග පිළිබඳ කතා බහ කිරීමේදී මුළින්ම කියැවෙන මෙහි කඳ කොටස් තුවාල සහ අතීසාරයට ඔසුවක් ලෙස යොදා ගැනේ. 

කිරිල්ල/කිරළ 

‛ඇපල් මැන්ග්‍රෝව්’ යන ඉංග්‍රීසි නමින් හැඳින්වෙන මෙය  Sonneratia caseolaris  යන විද්‍යාත්මක නමින් ද හැඳින්වේ.   පලතුරක් ලෙස මෙහි ප්‍රයෝජනයට ගැනෙන්නේ මෙහි හට ගන්නා කුඩා ඵලය. ඒවා පැණි රසකින් යුක්ත නොවූව ද කුඩා දරුවන් මේවා කෑමට පුරුදුව සිටියහ. කුඩා දරුවන් සෙල්ලම් කිරීම සඳහා තනා ගන්නා බට කිරිල්ල තුවක්කු සඳහා ද මේවායේ ඵල යොදා ගැනේ. කෝෂ්ඨප්‍රදාහය, වකුගඩු ආසාදන, ආතරයිටිස්, රක්තවාතය, චර්ම රෝග ආදිය සඳහා ඔසුවක් ලෙස මෙම ශාක කොටස් යොදා ගැනේ. 

මහ කරඹ 

මහ කරඹ

‛කරඹ’ යන නමින්ම ඉංග්‍රීසි බසින් ද හැඳින්වෙන මෙය Carissa carandas යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වේ.   පැරණි පොත්පත්වල පලතුරක් ලෙස මෙය බොහෝ තැන්වලදී හමුවෙයි. බොහෝ ඖෂධීය ගුණයෙන් යුක්ත පලතුරක් ලෙස ද සැලකේ.

හීන් කරඹ 

‛වයිල්ඩ් කරඹ’ යන නමින්ම ඉංග්‍රීසි බසින්ද හැඳින්වෙන මෙය Carissa spinarum  යන විද්‍යාත්මක නමින් ද හැඳින්වේ.   මෙහි මුල් විවිධ ශාරීරික වේදනාවන් සඳහා ඔසුවක් ලෙස භාවිත වෙයි.

වල් අඹ/ඇටඹ 

ඇටඹ

‛ශ්‍රී ලන්කන් මැන්ගෝ’ යන ඉංග්‍රීසි නමින් හැඳින්වෙන මෙය  Mangifera zeylanica යන විද්‍යාත්මක නමින් ද හැඳින්වේ.   පලතුරක් ලෙස මෙහි ප්‍රයෝජනයට ගැනෙන්නේ මෙහි හට ගන්නා කුඩා ඵලය. මේවා ඉතා මිහිරි රසකින් යුක්තය. මෙහි ඵල මෙන්ම කඳෙහි කොටස් ද ඔසු ලෙස භාවිත වන අතර ඒවා උණ, වමනය, අතීසාරය, ක්ලාන්තය, බඩවැල්වල රෝග, ඉක්කාව, මුත්‍රාශයේ රෝග ආදිය සඳහා යොදා ගැනේ. 

රත්ගොරකා 

රත් ගොරකා

‛රෙඩ් මැන්ගෝ’ යන ඉංග්‍රීසි නමින් ද  Garcinia quaesita  යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වෙන රත් ගොරකා අතීත සමාජයේ පලතුරක් ලෙස භාවිත විය. මෙම ශාඛයේ කොල, මුල්, ඇට ආදිය ද විවිධාකාර ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනුණි. මෙය ප්‍රධාන වශයෙන්ම ආහාර රුචිය වඩවන පලතුරක් විය. උණ, හෘද රෝග, තුවාල, යටිබඩ කැක්කුම්, ඇදුම, ඉදිමුම් වැනි බොහෝ රෝගාබාධයන්  සඳහා ද මෙය යොදා ගැනෙයි. 

කහගොරකා/එළගොරකා 

කහ ගොරකා

පැහැදිලි ඉංග්‍රීසි නමක් සොයා ගත නොහැකි මෙය  Garcinia zeylanica  යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වේ. කහ ගොරකා අතීත සමාජයේ පලතුරක් ලෙස භාවිත විය. අප රටට පමණක් ආවේණික මෙම ශාඛයේ කොල, මුල්, ඇට ආදිය ද විවිධාකාර ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනුණි. ඔඩු දිවූ තුවාල සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීමේදී යොදාගත් මෙය අස්ථි බිඳීම්, රක්තවාතය, බඩ වැල්වල දෝෂ, ආහාර රුචිය වඩවාලීම ආදිය  සඳහා ද මෙය යොදා ගැනෙයි. 

කරවල කැබෙල්ල 

කරවල කැබෙල්ල

පැහැදිලි ඉංග්‍රීසි නමක් සොයා ගත නොහැකි මෙය  Antidesma bunius යන විද්‍යාත්මක නමින්ද හැඳින්වේ. කරවල කැබෙල්ල  අතීත සමාජයේ පලතුරක් ලෙස භාවිත විය. ඇස් රෝග, අර්ශස් සහ සර්ප දෂ්ඨන ආදිය  සඳහා ප්‍රතිකාර ලෙස  මෙය යොදා ගැනෙයි. 

මෙහි සඳහන්  සියලුම පාහේ පලතුරු මිලට ගැනීම සඳහා සොයා ගැනීම බොහෝ දුෂ්කරය. අප අතීත ගැමි සමාජයේ වැඩිහිටියන් දුර බැහැරක ගොස් පැමිණෙද්දී ගෙනැවිත් දුන්නේ මේවාය. වන ලැහැබ්වල ස්වභාවිකව වැවෙන මේවාට වර්තමානයේ වෙළෙඳාම පිණිස වවන පලතුරුවලට විවිධ වස විෂ මිශ්‍ර වුව ද මේවා තවමත් එවැනි තත්වයකට පත්ව නැත. අනෙක සියලුම පලතුරු ඖෂධීය ගුණයෙන් අනූනය. මේවා නිතර ආහාරයට ගන්නේ නම් මේ සියලු ඖෂධීය ගුණ ස්වභාවිකවම අපට හිමි වේ. කෙසේ නමුත් කණගාටුවට කරුණ නම් මේ සියල්ලක්ම පාහේ දිනෙන් දින අප සමාජයෙන් බැහැර වී වස විෂ මුසු පලතුරු පමණක් අප අතර ඉතිරි වීමය.