කුඩා දරුවන්ගේ සිට වැඩිහිටියන් දක්වා බොහෝ දෙනා චරිත කතා කියවීමට
ප්රිය කරති. එයට ප්රධාන හේතුව වන්නේ, අභියෝග
ජයගත් මිනිසුන්ගේ කතා අපට මහත් ආශ්වාදයක් ලබා දෙන බැවිනි. අධ්යාපනය, ව්යාපාර හෝ කලා ක්ෂේත්රයේ ප්රවීණයන්ගේ ජීවිත කතා, අපගේ සිහින සැබෑ කරගැනීමට අවශ්ය ධෛර්යය හා මඟපෙන්වීම ලබා දෙයි.
එහෙත්, අප කියවන්නේ සැබෑ
පුද්ගලයාගේ ජීවිතයමද? නැතහොත්, වාණිජමය හා අභිප්රේරණාත්මක අරමුණු වෙනුවෙන් ගොඩනැඟූ කෘත්රිම
නිර්මාණයක්ද?
ප්රසිද්ධ පුද්ගලයන්ගේ චරිත කතා ලියවෙන්නේ, ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ හොඳම දේ පමණක් ඉස්මතු කරමිනි. ඔවුන්ගේ අරගල, වේදනාවන් සහ ජයග්රහණ අතිශයෝක්තියට නංවා, එය අපූරු වීර කතාවක් ලෙස ගොඩනඟයි. මෙම "වීර කතා" ආකෘතිය
තුළ, පුද්ගලයා මුහුණ දුන්
අසාර්ථකවීම්, අඩුපාඩු සහ දුර්වලතා බොහෝ
විට මඟහැර දමනු ලැබේ. මෙහිදී, රචකයාගේ
අරමුණ වන්නේ පාඨකයාට සත්යය පැවසීමට වඩා, ඔවුන්ගේ
හැඟීම් අවුස්සා, කෘතිය වඩාත් ආකර්ෂණීය
කිරීමයි. මෙම ක්රියාවලිය පාඨකයාගේ මානසිකත්වයට හා අවබෝධයට කෙලින්ම බලපායි.
යථාර්ථය නම්,
කිසිම මිනිසෙක් සර්ව සම්පූර්ණ නැති බවය. අප සැමටම හොඳ ගතිගුණ මෙන්ම
වැරදි සහ අඩුපාඩු ද ඇත. නමුත් චරිත කතාවක කියවන පරමාදර්ශී චරිතය, අපේ මනස තුළ සර්ව සම්පූර්ණ ප්රතිරූපයක් ගොඩනඟයි. මෙම පරමාදර්ශී ප්රතිරූපය, යථාර්ථයේදී බිඳ වැටෙන විට, පාඨකයාට
දැඩි කලකිරීමක් ඇතිවිය හැකිය.
උදාහරණයක් ලෙස,
ඔබ කුඩා කල සිට ආදර්ශයට ගත්, කිසිදු
වරදක් නොකළ වීරයකු ලෙස ඔබ හඳුනාගත් පුද්ගලයා, සැබෑ
ජීවිතයේදී ආත්මාර්ථකාමී හෝ අසාධාරණ ක්රියාවන් කළ බවක් යම් දිනක දැනගන්නට ලැබුණොත්, ඔබ විශ්වාසය තැබූ මුළු කතාවම බිඳ වැටේ. එය ඔබගේ සිත් තැවුලට සහ
කලකිරීමට හේතු විය හැකිය.
චරිත කතා කියවිය යුත්තේ කෙසේද?
මෙවැනි තත්ත්වයන්ට මුහුණ නොදීම සඳහා අප කළ යුත්තේ
චරිත කතා සම්පූර්ණයෙන්ම ප්රතික්ෂේප කිරීම නොවේ. ඒ වෙනුවට, ඒවා විචාරශීලීව කියවීමයි. චරිත කතාවක් යනු හුදෙක් සත්ය තොරතුරු
සමුදායක් නොව, යම් පුද්ගලයකුගේ ජීවිතය
පිළිබඳව ගොඩනඟන ලද ආඛ්යානයක් බව අප තේරුම් ගත යුතුය.
චරිත කතාවකින් ආදර්ශයක් ගන්නා විට, සමස්ත පුද්ගලයාම නොව, ඔවුන්ගේ
ජීවිතයේ යම් යම් පැති පමණක් ආදර්ශයට ගැනීම වැදගත්ය. උදාහරණයක් ලෙස, මහාචාර්යවරයකුගේ චරිත කතාවකින් අප ආදර්ශයට ගත යුත්තේ, ඔහුගේ නොපසුබට උත්සාහය හෝ දැනුම කෙරෙහි ඔහු දැක්වූ කැපවීමයි. එය
ඔහුගේ සියලු ක්රියා හෝ පෞද්ගලික ජීවිතයම ආදර්ශයට ගැනීමක් නොවේ.
අවසාන වශයෙන්,
චරිත කතා කියවීමෙන් අපට මහත් ආශ්වාදයක් ලැබෙන බව සත්යයකි. නමුත්
අප සිත් තබාගත යුත්තේ, ඒවා
අපට යථාර්ථවාදී නොවන අපේක්ෂා ඇති කළ හැකි බවයි. එබැවින්, ඔබ කියවන කතාවේ සත්යය සොයා බැලීමටත්, මනුෂ්ය ස්වභාවය පිළිබඳව විවෘත මනසකින් යුක්ත වීමටත් පුරුදු වන්න.
චරිත කතාවල අතිශයෝක්ති යොදාගන්නා ආකාරය
1. සාර්ථකත්වයට යන මාවත තනි පුද්ගල
කැපවීමක් ලෙස පෙන්වීම
චරිත කතාවලදී සාර්ථකත්වය බොහෝ විට පෙන්වන්නේ
අදාළ පුද්ගලයාගේ නොසැලෙන කැපවීම සහ දක්ෂතා නිසාම සිදුවූවක් ලෙසයි. නමුත් සැබෑ
ජීවිතයේදී ඕනෑම පුද්ගලයකුගේ සාර්ථකත්වයට පවුල,
මිතුරන්, උපදේශකයන්, සමාජ ආර්ථික පසුබිම සහ දෛවෝපගත අවස්ථා වැනි විවිධ සාධක බලපායි.
උදාහරණය:
ඇපල් සමාගමේ නිර්මාතෘ
ස්ටීව් ජොබ්ස් ගේ චරිත කතාවල, ඔහුව
පෙන්වන්නේ දැක්මක් සහිත, අතිශය
දක්ෂ සහ තනිවම සිය අදහස් යථාර්ථයක් කර ගත් පුද්ගලයකු ලෙසයි. එහෙත්, ඔහුට ස්ටීව් වොස්නියැක් වැනි දක්ෂ සහකරුවකුගේ තාක්ෂණික දායකත්වය
අතිශයින්ම වැදගත් විය. එසේම, ජොබ්ස්ගේ
මුල් කාලීන සාර්ථකත්වයට මූල්යමය වශයෙන් උදව් කළ ආයෝජකයන්ගේ සහ ඔහුගේ සමාජ
සම්බන්ධතා ජාලයේ බලපෑමද අතිමහත්ය. නමුත් බොහෝ කතාවලදී මෙම කරුණු අඩුවෙන් ඉදිරිපත්
කරන අතර, අවධානය යොමු කරන්නේ
ජොබ්ස්ගේ අද්විතීය බුද්ධිය සහ දැක්ම මත පමණි.
2. අසාර්ථකත්වය 'වීරෝදාර' හැරවුම් ලක්ෂ්යයක් ලෙස ඉදිරිපත්
කිරීම
ඕනෑම අයකුගේ ජීවිතයේ අසාර්ථකවීම් තිබේ. නමුත්
චරිත කතාවලදී මෙම අසාර්ථකවීම් යථාර්ථවාදී
ලෙස නොව, "වීරයා" නැවත
ගොඩනැඟීමට උපකාරී වූ "හැරවුම් ලක්ෂ්යයක්" ලෙස ඉදිරිපත් කරයි.
උදාහරණය:
විද්යුත් බල්බය සොයාගත්
තෝමස් එඩිසන් බොහෝ විට හඳුන්වනු ලබන්නේ, බල්බය
නිපදවීමට දහස් වතාවක් අසාර්ථක වූ නමුත් කිසිදා අත් නොහැරිය පුද්ගලයකු ලෙසයි. මෙම
කතාව අතිශය අභිප්රේරණාත්මකය. එහෙත්, ඔහු
අසාර්ථක වූයේ දහස් වතාවක් නොව, අඩු
වාර ගණනක් බවත්, ඔහුගේ පර්යේෂණ වෙනත් විද්යාඥයන්ගේ
සොයාගැනීම් මත පදනම් වූ බවත් සඳහන් වේ. තවද, ඔහුගේ
තරගකාරී ස්වභාවය සහ ඇතැම් විට හවුල්කරුවන් සමඟ ඇති වූ ගැටුම් වැනි අඳුරු පැති බොහෝ
චරිත කතාවලදී යටපත් කරයි. මෙමඟින් පාඨකයාට ලැබෙන්නේ, අසාර්ථකත්වය පවා ජයගන්නා 'පරම
විරුවකුගේ' චිත්රයකි.
3. පෞද්ගලික ජීවිතයේ සංකීර්ණතා
මඟහැර දැමීම
ප්රසිද්ධ පුද්ගලයන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිතය, පවුල් ගැටුම්, මානසික
අභියෝග හෝ මතභේදාත්මක ක්රියා වැනි සංකීර්ණ පැති බොහෝ විට චරිතාපදානවලින් මඟහරිනු ලැබේ. එමගින්, පාඨකයාට එම පුද්ගලයා පිළිබඳව පැහැදිලි, සරල චිත්රයක් ලබා දීමට උත්සාහ කරයි.
උදාහරණය:
මහත්මා ගාන්ධි ගේ චරිත
කතාවල ඔහුව පෙන්වන්නේ ඉන්දියාවේ නිදහස වෙනුවෙන් පෙනී සිටි පරම ශුද්ධවූ සහ අහිංසක
චරිතයක් ලෙසයි. එහෙත්, ඔහුගේ
පවුල් ජීවිතය, විශේෂයෙන්ම ඔහුගේ පුතුන්
සමඟ පැවති සංකීර්ණ සම්බන්ධතා සහ ඇතැම් දේශපාලන තීරණ සම්බන්ධයෙන් විවිධ මතභේද පවතී.
මෙම කරුණු බොහෝ විට ප්රධාන ධාරාවේ චරිත කතාවලදී අවම කර ඉදිරිපත් කරන්නේ, ඔහුගේ පරමාදර්ශී ප්රතිරූපයට හානියක් නොවන ලෙසටයි.
මෙම උදාහරණවලින් පැහැදිලි වන්නේ, චරිත කතා යනු සත්ය සිදුවීම් පාදක කරගත් ආශ්වාදජනක කතා මිස, සර්ව සම්පූර්ණ ඉතිහාස සටහන් නොවන බවයි. මෙම කරුණු ලිපියට ඇතුළත්
කිරීමෙන්, පාඨකයාට මාතෘකාව පිළිබඳ
වඩාත් ගැඹුරු අවබෝධයක් ලබාගත හැකිය.