පුවත්පත්වලට ලිපි ලිවීම මාගේ විනෝදාංශයකි. මා ලියන ලිපි මගින් පාඨකයින් දැනුමක් ලබමින් ජීවිතයට යමක් එකතු කරගන්නේ නම් එය මාගේ සතුටකි. වේගයෙන් ඉදිරියට ඇදෙන තාක්ෂණික ලෝකයේ පුවත්පත් කියවන්නට තරම් විවේකයක් නොමැති අයවලුන් බොහෝය. තවකෙකු පුවත්පත් කියවන්නට කැමති නැත. අන්තර්ජාලයේ ද සිංහල බසින් සියලුම පුවත්පත් ඇති බැවින් තාක්ෂණයට ප්‍රිය කරන්නෝ පරිගණකයෙක් හෝ සිය ජංගම දුරකථනයෙන් ඒවා කියවති. එබැවින් මා ලියන ලිපි එවැනි පාඨක පිරිස් වෙත යොමු කරන්නට අදහස් කළ නිසා මෙවැනි බ්ලොග් අඩවියක් ගොඩනගන්නට සිතුවෙමි. මාගේ උත්සාහය කෙතරම් නම් සාර්ථකදැයි තීරණය වන්නේ ඔබගෙන් ලැබෙන ප්‍රතිචාර මතය. එබැවින් ඔබ මේ පිළිබඳ සිතන පතන දෑ මවෙත දන්වන්නට උනන්දුවන්නේ නම් එය මාගේ සතුටයි. ඔබ සැමට තෙරුවන් සරණයි!

Tuesday, November 11, 2025

නොවැම්බර් 11 (11:11) ගුප්ත දිනයක්ද? - Is November 11 (11:11) a mystical day?



සෑම වසරකම නොවැම්බර් 11 වන දින, දින දර්ශනය නිහඬවම අනෙක් දිනවලට වඩා තරමක් වෙනස් හැඟීමක් ගෙන දෙන දිනයක් බවට පත්ව තිබේ. එය හුදෙක් 11/11 ලෙස සංකේතවත් වන අතර, එය ඉතිහාසයේ සිහිකිරීමේ මොහොතක් ලෙසත්, සංඛ්‍යා ශාස්ත්‍රඥයින් විසින් විශ්වීය බලයක් ඇති දිනක් ලෙසත් සැලකේ. බොහෝ දෙනෙකුට, මෙය ජීවිතයේ අරමුණ සමඟ යළි පෙළගැසීමට, ප්‍රාර්ථනා කිරීමට සහ විරාමයක් ගැනීමට හැකි බලවත්ම දිනය බවට පත්ව ඇත.

 

මතකය සහ ගෞරවයේ ඓතිහාසික සැමරුම

11/11 හි ඓතිහාසික හරය බැඳී ඇත්තේ 1918 වසරේ 11 වන මාසයේ 11 වන දින, 11 වන පැයේ දී පළමු ලෝක සංග්‍රාමය අවසන් වීමත් සමඟය. එතැන් පටන්, ලොව පුරා රටවල් එම දිනය සටන් විරාම දිනය (Armistice Day), සිහි කිරීමේ දිනය (Remembrance Day) හෝ ප්‍රවීණයන්ගේ දිනය (Veterans Day) ලෙස සලකන්නේ, සාමය වෙනුවෙන් සටන් කළ නිර්භීත ආත්මයන්ට ගෞරව දැක්වීමක් වශයෙනි. පෝලන්තය වැනි රටවලට නොවැම්බර් 11 යනු ජාතික නිදහස් දිනය වන අතර, එම දිනයට සහ 11:11 වේලාවට දේශප්‍රේමී වැදගත්කමක්ද හිමි වේ. ලොව පුරා, මෙම දිනයේදී විනාඩි දෙකක නිශ්ශබ්දතාවයක් පවත්වනු ලබන්නේ, සාමය කොතරම් වටිනවාද යන්න සිහිපත් කිරීමක් වශයෙනි.

 

11:11 හි අධ්‍යාත්මික කේතය සහ බලය

ඉතිහාසයෙන් ඔබ්බට, 11/11 අමුතු, චුම්බක ශක්තියක් දරයි. සංඛ්‍යා ශාස්ත්‍රයට (Numerology) අනුව, 11 යනු "ප්‍රධාන අංකයක්" (Master Number) වන අතර, එය බුද්ධිය, බෝධිය සහ අධ්‍යාත්මික පිබිදීම සංකේතවත් කරයි. එය දෙගුණ වී — 11:11 — දිස්වන විට, එහි කම්පනය විශාලනය වන බවත්, භෞතික හා අධ්‍යාත්මික ලෝක අතර "දොරටුවක්" ලෙස ක්‍රියා කරන බවත් කියනු ලැබේ.

 

සමමුහුර්තතාවය සහ මඟ පෙන්වීම

ඔරලෝසුවක හෝ රිසිට් පතක 11:11 දැකීම අහම්බයකට වඩා වැඩි දෙයක් ලෙස සැලකේ; එය ස්විට්සර්ලන්ත මනෝ වෛද්‍ය කාල් යුං විසින් හඳුන්වා දුන් සමමුහුර්තතාවයේ (Synchronicity) ලකුණකි. මෙම සංකල්පයට අනුව, එය ඔබගේ සවිඥානික සහ අවිඥානික මනස එකිනෙක මුණගැසෙන, එනම් ඔබේ අභ්‍යන්තරය සහ බාහිර ලෝකය එක පෙළට සැකසෙන මොහොතක් බව විශ්වාස කෙරේ. බොහෝ විට, යම් තීරණයක් හෝ චින්තනයක් ගැන ගැඹුරින් සිතමින් සිටින විට 11:11 සංඛ්‍යාව දැකීම, 'ඔබ සිටින්නේ නිවැරදි මාවතේ' යැයි විශ්වයෙන් ලැබෙන 'තහවුරු කිරීමේ සංඥාවක්' (Confirmation Sign) ලෙස අර්ථකථනය කෙරේ.

 

නිවුන් ගිනිදැල් සහ චින්තන ප්‍රකාශනය

නව යුගයේ අධ්‍යාත්මික ප්‍රජාව තුළ, 11:11 සංඛ්‍යාව "නිවුන් ගිනිදැල්" (Twin Flames) සංකල්පය සමඟ සමීපව බැඳී පවතී. මෙම අංක පෙළගැස්ම, එක්කෝ නිවුන් ගිනිදැල්ල හමුවීමට ආසන්න බවට හෝ එම සම්බන්ධතාවය නව අධ්‍යාත්මික මට්ටමකට පිවිසෙමින් පවතින බවට ලැබෙන පණිවිඩයක් ලෙස සැලකේ. එමෙන්ම, 11:11 වේලාව "චින්තන ප්‍රකාශන දොරටුවක්" විවෘත වීමක් ලෙසද සලකනු ලබන අතර, මෙම අවස්ථාවේදී චින්තනය ඉතා ඉක්මනින් යථාර්ථයක් බවට පත්වීමේ (Manifestation) හැකියාවක් පවතින බවට විශ්වාස කෙරේ. එබැවින්, මෙම මොහොතේදී ඍණාත්මක සිතුවිලි වෙනුවට ක්ෂණිකව මනස ධනාත්මක අරමුණු වෙත යොමු කළ යුතු බවට උපදෙස් දෙනු ලැබේ.


සංඛ්‍යාවල සිට සැමරුම දක්වා

නූතන යුගයේ දී, 11/11 යනු අධ්‍යාත්මික දිනයක් පමණක් නොවේ. චීනය මෙම දිනය, ලෝකයේ විශාලතම මාර්ගගත සාප්පු සවාරි උත්සවය වන තනිකඩයන්ගේ දිනය (Singles’ Day) බවට පරිවර්තනය කළේය. තනිකඩ ජීවිතය සැමරීමක් ලෙස ආරම්භ වූ මෙය, දැන් ගෝලීය වශයෙන් බිලියන ගණනක විකුණුම් ඇති කිරීමට සමත් වී ඇත. එසේම, 11/11/11 වැනි විශේෂිත දිනවල අංක පෙළගැස්ම වාසනාව ගෙන දෙන බවට විශ්වාස කරන නිසා, ලොව පුරා විවාහ උත්සව සංඛ්‍යාව ද ඉහළ යයි.


11/11 චාරිත්‍රය: අභිප්‍රායන්ගේ දොරටුව

සෑම වසරකම, ලොව පුරා සිටින ඇදහිලිවන්තයෝ නොවැම්බර් 11 වන දින පෙ.ව. 11:11 ට හෝ ප.ව. 11:11 ට කෘතඥතාවයේ සහ අභිප්‍රායයන් තැබීමේ කුඩා චාරිත්‍ර ඉටු කිරීමට විරාමයක් ගනිති. මෙම ක්‍රියාවලියේදී, ඔවුන් නිස්කලංක ස්ථානයක් සොයාගෙන, ගැඹුරින් හුස්ම ගෙන සන්සුන් වන අතර, පසුව කෘතඥ වන කරුණු තුනක් සහ පැහැදිලි ධනාත්මක ප්‍රාර්ථනා හෝ ඉලක්ක තුනක් ලියයි. ඒවා දැනටමත් සැබෑ වී ඇති ලෙස දෘශ්‍යමාන කරමින්, තම අභිප්‍රායයන් තහවුරු කිරීමට අභිප්‍රාය ප්‍රකාශයක් (Affirmation) කියවීම මෙහිදී ඉතා වැදගත් වේ. 

අවසාන වශයෙන්, ඔබ 11/11 ඓතිහාසික සංකේතයක් ලෙස, අධ්‍යාත්මික දොරටුවක් ලෙස හෝ හුදෙක් මෙනෙහි කිරීමේ දිනයක් ලෙස දුටුව ද, එය එක් කාලානුරූප පණිවිඩයක් දරයි: විරාමයක් ගන්න, මතක තබා ගන්න, සහ ඔබේ අරමුණ සමඟ යළි පෙළගැසෙන්න. මෙම දිනයේ ඇති කැඩපත් සංඛ්‍යා (Mirrored digits) අපට මතක් කර දෙන්නේ සමබරතාවය සහ අභිප්‍රාය මගින් සාමාන්‍ය මොහොතක් වුව ද සන්ධිස්ථානයක් බවට පත් කළ හැකි බවයි. එබැවින්, ඔරලෝසුව 11:11 පෙන්නුම් කරන විට, හුස්මක් ගෙන, ප්‍රාර්ථනාවක් කර, මතක තබා ගන්න — විශ්වය සවන් දෙමින් සිටිනවා විය හැකියි.


Monday, November 10, 2025

නීල මහා යෝධයා හෙවත් සොළී දේශය දණ ගැස්සවූ අසහාය වීරයා



නීල මහා යෝධයා යනු පුරාණ සිංහල රාජධානියේ ඉතිහාසය හා ජනප්‍රවාද තුළ අතිශයින් බලසම්පන්න, වික්‍රමාන්විත චරිතයකි. මොහුගේ වීර චරිතය ගොඩනැගී ඇත්තේ ගජබා රජුගේ (ක්‍රි.ව. 114 - 136) සමයෙහි, දක්ෂිණ ඉන්දියාවේ සොලී (චෝල) දේශය සමඟ පැවති සබඳතා සහ යුධමය සිදුවීම් පසුබිම් කරගනිමිනි.

නීල මහා යෝධයා පිළිබඳ ඍජු හා දීර්ඝ සඳහන් කිරීම් මහාවංශය වැනි ප්‍රධාන ඓතිහාසික මූලාශ්‍රවල දක්නට නොලැබුණද, රාජාවලිය වැනි පසුකාලීන ග්‍රන්ථවල සහ ජනප්‍රවාදවල මොහුගේ වීර කතාව ඉතා තදින් මුල් බැසගෙන ඇත. ජනප්‍රවාදවලට අනුව, මොහු ගජබා රජුගේම අර්ධ සොහොයුරා හෝ එතුමාගේ සේනාවේ ප්‍රධානතම, විශ්වාසවන්ත සෙන්පතියා ලෙස සැලකෙන අතර, දුටුගැමුණු රජුගේ දස මහා යෝධයන්ට සමාන බලයකින් යුක්ත වූ බව විශ්වාස කෙරේ. ඇතැම් වාර්තාවල මොහු මහානීල හෝ සුබාහු යන නම්වලින්ද හඳුන්වා ඇත. නීල මහා යෝධයා සිය සටන් සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිතා කළේ යගදාව නම් වූ දැවැන්ත ආයුධයකි.

නීල මහා යෝධයා ප්‍රසිද්ධියට පත් කළ ප්‍රධානතම සිදුවීම වන්නේ ගජබා රජු සමඟ එක්ව සොලී දේශයට කළ වික්‍රමාන්විත ගමනයි. මෙම ගමනේ මූලික අරමුණ වූයේ මීට පෙර සොලී ආක්‍රමණවලදී ලංකාවෙන් බලහත්කාරයෙන් රැගෙන ගොස් වහල් සේවයේ යොදවා සිටි සිංහල සිරකරුවන් දොළොස් දහසක් ආපසු මෙරටට ගෙන්වා ගැනීමයි. ජනප්‍රවාදවලට අනුව, සොලී දේශයට යාමේදී නීල මහා යෝධයා තම බලවත් යගදාව යොදා ගනිමින් මුහුද දෙබෑ කර හමුදාව සමඟ ඍජුවම සොලී අගනුවරට ගමන් කළ බව කියැවේ.





සොලී දේශයට පා තැබූ පසු, නීල මහා යෝධයා තම අසහාය ශක්තිය ප්‍රදර්ශනය කළේ සොලී රජු මෙන්ම එරට වැසියන් පවා බියපත් කරමිනි. වාර්තා වන ආකාරයට, නගරයේ සිටි අලි ඇතුන් එකෙකු අනෙකාට ගසා මරා දැමීමෙන් ඔහු සිය බල පරාක්‍රමය පෙන්වූ අතර, සොලී රජුගේ රාජ සභාවේදී තම ශක්තියේ තරම වටහා දීම සඳහා ඔහු අතට ගත් යගදාව මිරිකා එයින් වැලි හා ජලය පවා පිටතට ගෙන පෙන්වූ බව සඳහන් වේ. මෙම බල ප්‍රදර්ශනයෙන් සහ විනාශයෙන් අතිශයින් බියට පත් වූ සොලී රජු, ගජබා රජුගේ ඉල්ලීමට එකඟ විය. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, ලංකාවෙන් රැගෙන ගිය සිරකරුවන් දොළොස් දහසට අමතරව, වන්දි වශයෙන් සොලී දේශයෙන් තවත් දොළොස් දහසක පිරිසක් වහලුන් ලෙස ලංකාවට පිටත් කර හැරීමට එකඟ වූ බව පැවසේ. තවද, මෙම ගමනේදී පත්තිනි දේවියගේ සළඹ, පාත්‍රා ධාතුව සහ සිව් මහා දේවාලවලට අයිති වූ රන් ආයුධ ද ලංකාවට රැගෙන ආ බවට ජනප්‍රවාද තිබේ.

නීල මහා යෝධයාගේ මෙම වීර ක්‍රියාව ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික හා ආගමික පසුබිමට ද බලපා ඇත. ඇතැම් මතවලට අනුව, මෙම ජයග්‍රහණය සිහිපත් කිරීම සඳහා දේවාල ඇසළ පෙරහර ආරම්භ වන්නට ඇති අතර, පත්තිනි සළඹ ගෙන ඒම හේතුවෙන් පත්තිනි දේවියගේ ඇදහිල්ල ශ්‍රී ලංකාවේ ව්‍යාප්ත වීමට ද මෙය හේතු විය. නීල මහා යෝධයාගේ කතාව ශ්‍රී ලංකා ජාතියේ ආත්ම විශ්වාසය, දේශප්‍රේමය සහ ශක්තිය සංකේතවත් කරන ප්‍රධාන චරිතයක් ලෙස සදාකාලිකවම පවතී.

Friday, November 7, 2025

කුහුඹුවන් නිසා ජීවිතයක් නැසූ 'මයිර්මෙකොෆෝබියාව': කුමක්ද මේ බිහිසුණු භීතිකාව? - What is 'Myrmecophobia', This Dreadful Phobia?

 




ඉන්දියාවේ සංගරෙඩ්ඩි දිස්ත්‍රික්කයෙන් වාර්තා වූ ශෝකජනක සිදුවීමක් නැවත වරක් ලොවටම පෙන්වා දුන්නේ, ඇතැම් බියකරු මානසික තත්ත්වයන් මිනිස් ජීවිත කෙතරම් දුරට විනාශ කළ හැකිද යන්නයි. සිය කුඩා දරුවා ඥාති නිවසක නතර කර, නිවස පිරිසිදු කරන අතරතුර ඇති වූ කුහුඹු භීතිකාව හෙවත් Myrmecophobia හේතුවෙන් 25 හැවිරිදි මවක් සියදිවි හානිකර ගැනීම මෙම රෝගයේ ඇති දැවැන්ත බලපෑම අපට අවධාරණය කරයි.

"ශ්‍රී, මට සමාවෙන්න, මට මේ කූඹියොත් සමඟ ජීවත් වෙන්න බෑ.. දුව බලාගන්න. පරිස්සම් වන්න," යනුවෙන් ඇය තැබූ හෘදයාංගම සටහන, මෙම භීතිය සැබෑ බවත්, එය තාර්කික තර්කනයෙන් ඔබ්බට ගිය මානසික වේදනාවක් බවත් කියා පායි.

Myrmecophobia (මයිර්මෙකොෆෝබියා) යනු කුමක්ද?

Myrmecophobia යනු කුහුඹුවන්ට ඇති දැඩි, පාලනය කළ නොහැකි සහ තාර්කික නොවන බිය යි. මෙය "විශේෂිත භීතිකා (Specific Phobias)" ගණයට අයත් වේ.

සරල අර්ථ දැක්වීම

සාමාන්‍යයෙන් කුහුඹුවෙකු දුටු විට අපට ඇතිවන්නේ සුළු අපහසුතාවක් හෝ පිළිකුලකි. නමුත් මයිර්මෙකොෆෝබියාවෙන් පෙළෙන රෝගියෙකුට, කුහුඹුවෙකුගේ රූපයක්, එහි සිතුවිල්ලක් හෝ සැබෑ කුහුඹුවෙකු දැකීම, මරණයට ඇති බියට සමාන දැඩි භීතිකා ප්‍රහාරයක් (Panic Attack) ඇති කිරීමට සමත්ය. මෙම රෝගීන් එළිමහන් පරිසරයේ සිටීමට පවා අකමැත්තක් දක්වන්නේ කුහුඹුවන්ට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇතැයි යන දැඩි භීතිය නිසාය.

Myrmecophobia භීතිකාවක් බවට පත්වන්නේ ඇයි?

සාමාන්‍ය බියක්, භීතිකාවක් බවට පත්වන්නේ එය රෝගියාගේ දෛනික ජීවිතය පාලනය කිරීමට පටන් ගත් විට ය. ඉහත සිද්ධියේදී මෙන්, මෙම බිය නිසා පුද්ගලයෙකුට තම දෛනික කටයුතු (නිවස පිරිසිදු කිරීම, එළිමහනේ ගමන් කිරීම හෝ දරුවන් සමඟ සෙල්ලම් කිරීම) පවා නිසි පරිදි කරගෙන යා නොහැකි තත්ත්වයට පත්වේ.

රෝග ලක්ෂණ සහ බලපෑම

මෙම භීතිකාව මානසික හා ශාරීරික රෝග ලක්ෂණ ගණනාවක් ඇති කරයි:

දැඩි කාංසාව: කුහුඹුවන් ගැන සිතන විට හෝ දකින විට ක්ෂණිකව ඇතිවන අධික තැතිගැනීම.

වළක්වා ගැනීමේ හැසිරීම්: කුහුඹුවන් සිටිය හැකි ස්ථාන (උද්‍යාන, වැලි පෙදෙස්, ගස් අසල) සම්පූර්ණයෙන්ම මඟහැරීම. නිවස අධික ලෙස පිරිසිදු කිරීමට පෙළඹීම.

භෞතික ප්‍රතික්‍රියා: හෘද ස්පන්දනය වේගවත් වීම, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුව, දහඩිය දැමීම, වෙව්ලීම සහ ක්ලාන්තය වැනි ලක්ෂණ.

මෙම රෝගී තත්ත්වය ජීවිත කාලය පුරාම රෝගියාගේ මානසික සෞඛ්‍යයට හා සම්බන්ධතාවලට හානි කරයි. සැබැවින්ම, නිසි ප්‍රතිකාර නොමැති විට එය උග්‍ර මානසික අවපීඩනයට සහ අවසානයේ සියදිවි නසාගැනීම් වැනි අතිශයින්ම ඛේදනීය තත්ත්වයන්ට පවා හේතු විය හැකිය.

ප්‍රතිකාර ක්‍රම

අවාසනාවකට මෙන්, ඉහත සිදුවීමේ කාන්තාව මීට පෙර ප්‍රතිකාර ලබාගෙන තිබූ බව වාර්තා වේ. එයින් පෙනී යන්නේ භීතිකා සඳහා ප්‍රතිකාර කිරීම කාලය ගතවන සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් බවයි.

Myrmecophobia සඳහා මූලික වශයෙන් භාවිතා කරන ප්‍රතිකාර ක්‍රම:

නිරාවරණ ප්‍රතිකාරය (Exposure Therapy): මෙය බියකරු වස්තුවට (කුහුඹුවන්ට) සෙමෙන් හා ක්‍රමානුකූලව රෝගියාගේ අධීක්ෂණය යටතේ නිරාවරණය කිරීමේ ක්‍රමයයි. කාලයත් සමඟ මොළය, මෙම තර්ජනය සැබෑ නොවන බවට සංඥා ලබා දීමෙන් බිය අඩු කරයි.

සංජානන-චර්යාත්මක ප්‍රතිකාරය (CBT): මෙහිදී බිය ඇති කරන සිතුවිලි හඳුනාගෙන, ඒවා තාර්කිකව අභියෝග කර යථාර්ථවාදී ලෙස ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමට පුහුණු කරයි.

ඖෂධ: දැඩි කාංසාව සහ අවපීඩනය පාලනය කිරීමට වෛද්‍ය උපදෙස් මත ඖෂධ භාවිතා කළ හැකිය.

Myrmecophobia සරලව සිනාසී බැහැර කළ හැකි "නොදරුවන්ට ඇති බියක්" නොවේ. එය නිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වන සැබෑ සහ භයානක මානසික රෝගී තත්ත්වයකි.

කුහුඹුවන් කෙරෙහි ඇති බිය දරාගත නොහැකි වූ මවකගේ අවසන් සටහන, මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු කෙරෙහි වඩාත් සංවේදීව සහ වගකීමෙන් යුතුව අවධානය යොමු කිරීමේ අවශ්‍යතාව ලොවටම දන්වා සිටියි.

ඔබට හෝ ඔබ දන්නා අයෙකුට Myrmecophobia හෝ වෙනත් භීතිකාවක් ඇත්නම්, කරුණාකර වහාම මානසික සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයෙකුගේ උපදෙස් ලබා ගන්න.

මතට ඇබ්බහිවූවන්ට ‘ඉවත්වෙනු’ කීමෙන් ඔබ්බට . . .

Tuesday, November 4, 2025

සාලිය-අශෝකමාලා: සිහසුනට පිටුපා ප්‍රේමය වැළඳගත් අමරණීය ආදර කතාව - Saliya and Asokamala: The Immortal Romance of Those Who Renounced the Throne for Love



ශ්‍රී ලාංකේය ඉතිහාසයේ රන් අකුරින් සටහන් වන, එහෙත් සිහසුනක් අහිමි කළ සාලිය කුමරුගේ සහ අශෝකමාලා දේවියගේ ප්‍රේම වෘත්තාන්තය, කුල භේදය, දේශපාලනය සහ කර්ම විපාකය වැනි සංකීර්ණ තේමා ගණනාවක් මුසු වූ සදාකාලික ආදරයක කතාවයි. දුටුගැමුණු මහරජුගේ එකම පුත්‍රයා වූ සාලිය කුමරු, අනාගත ලංකා සිංහාසනයේ උරුමය අත්හැර දැමීමට තරම් ප්‍රබල වූයේ අශෝකමාලා නම් චණ්ඩාල (සැඩොල්) කුලයේ තරුණිය කෙරෙහි ඔහු තුළ වූ අසීමිත ප්‍රේමය නිසාය.

ඉතිහාසයේ ආරම්භය සහ ආත්මීය බැඳීම

සාලිය-අශෝකමාලා කතාව පිළිබඳ පැරණිතම සහ කෙටිම සඳහන හමුවන්නේ මහාවංශයේ ය. එහි සඳහන් වන්නේ, ගුණවත් හා පුණ්‍ය කටයුතුවලට නැඹුරු වූ සාලිය කුමරු, පෙර ආත්මයකින් බැඳුණු, අතිශයින් රූමත් සැඩොල් කුලයේ තරුණියක් හා ප්‍රේම සම්බන්ධයක් ඇති කරගත් බවත්, ඒ හේතුවෙන් රජකම අත්හැර දැමූ බවත්ය.

කෙසේ වෙතත්, මහාවංශ ටීකාව (වංසත්ථප්පකාසිනී) මීට වඩා ගැඹුරු විස්තර සපයයි. මෙම ටීකාවට අනුව, සාලිය සහ අශෝකමාලාගේ ප්‍රේමයට හේතුව වූයේ සංසාරගත බැඳීමයි. ඔවුන් පෙර භවයකදී ද සැමියා සහ බිරිඳ ලෙස විවාහ වී පින්කම් රැස් කර තිබූ අතර, එම ප්‍රබල කර්ම ශක්තිය නිසාම කුමරුට ලෞකික රාජ්‍ය සැපයට වඩා සිය ප්‍රේමය උතුම් විය.

ප්‍රේමයේ කර්ම විපාකය

අශෝකමාලා පහත් කුලයක උපත ලැබීමට හේතුවද ජනප්‍රවාද සහ කර්ම විපාක කතා තුළ පැහැදිලි කර ඇත. පෙර භවයකදී සුමනා නම් තරුණිය ලෙස ජීවත් වූ ඇයට, දිනක් ඇගේ මව විසින් "තෝ සැඩොල් කෙල්ලක් මෙන් වැඩ කළා" යැයි කෝපයෙන් බැන වැදී ඇත. මවගේ ඒ වචනයේ කර්ම ශක්තිය හේතුවෙන් ඇය මේ භවයේදී චණ්ඩාල කුලයේ උපත ලැබුවද, ඇය පෙර කළ පින් නිසාම සූසැටක් ස්ත්‍රී ලක්ෂණවලින් යුක්ත වූ අතිශය රූමත් තරුණියක් බවට පත් වූවාය. ඇගේ රූපශ්‍රීය කෙතරම් ප්‍රියකරු වීද යත්, ඇය දුටු සාලිය කුමරුට, ඇගේ කුලය ප්‍රේමයට කිසිදු බාධාවක් වූයේ නැත.

දේශපාලනමය කැපකිරීම සහ සිහසුන අහිමි වීම

සාලිය කුමරුගේ ප්‍රේම සම්බන්ධය දේශපාලනික වශයෙන් ඉතා සංවේදී විය. රාජකීය සම්ප්‍රදායන්ට අනුව, සිහසුනට පත්වන කුමරෙකු රාජකීය පෙළපතට අයත් කුමරියක්ම විවාහ කරගත යුතුව තිබුණි. සාලිය කුමරු මෙම නීතිය කඩ කිරීම දුටුගැමුණු රජු ඇතුළු රාජ සභාවේ දැඩි අප්‍රසාදයට ලක් විය.

සාලිය කුමරුට රාජකීය උරුමය සහ අනාගත රජකම අත්හැරීමට සිදුවන බව දැනුම් දුන් විට, ඔහු එක මොහොතක්වත් නොසිතා රාජකීයත්වය අතහැර ප්‍රේමය තෝරා ගත්තේය. මෙම තීරණය ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය පාලන ඉතිහාසයේ ප්‍රබල වෙනසක් ඇති කළේය. සාලිය සිහසුනට පත්වීමට නුසුදුසු වූ බැවින්, දුටුගැමුණු රජුගේ අභාවයෙන් පසු රාජ්‍ය බලය හිමි වූයේ ඔහුගේ බාල සොහොයුරු වූ සද්ධාතිස්ස කුමරුට ය.

සමහර විද්වත් මතයන්ට අනුව, සාලිය කුමරු සිය බෝධිසත්ව ගුණාංග නිසා රාජ්‍ය බලයට ගිජු නොවූ අතර, ඔහුගේ මෙම විවාහය, සද්ධාතිස්ස කුමරුට බලය ලබා ගැනීමට කදිම දේශපාලන කඩතුරාවක් වූ බවද සඳහන් වේ.

ප්‍රේමයේ සදාකාලික සංකේත සහ ජනප්‍රවාද

සාලිය සහ අශෝකමාලාගේ ප්‍රේමය පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක සහ ප්‍රාදේශීය ජනශ්‍රැති ඔස්සේ අදටත් ජීවමානය.

ඉසුරුමුණි පෙම් යුවළ



අනුරාධපුරයේ ඉසුරුමුණි විහාරයේ ඇති සුප්‍රසිද්ධ "ඉසුරුමුණි පෙම් යුවළ" කැටයම සාලිය සහ අශෝකමාලා නිරූපණය කරන බවට බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරති. මෙම කැටයමේ පුරුෂයාගේ තැන්පත් ඉරියව්ව සහ ස්ත්‍රියගේ ලජ්ජාශීලී බැල්ම, සියල්ල අත්හැර දැමූ සාලිය කුමරුගේත්, රූමත් අශෝකමාලාගේත් චරිත ස්වභාවයන් මනාව නිරූපණය කරන බවට මතයක් පවතී. කෙසේ වෙතත්, මෙය වෙනත් දේව සංකල්ප නිරූපණය කරන බවට විද්වත් මතභේද තිබුණද, ජනතාවගේ හදවත් තුළ එය අදටත් සාලිය-අශෝකමාලා යුවළගේ ආත්මීය ප්‍රේමයේ සංකේතයයි.

ප්‍රාදේශීය ජනප්‍රවාද


විලඳගොඩ විහාරය: 



ජනප්‍රවාදවලට අනුව, සාලිය-අශෝකමාලා පෙමින් වෙළී සිටි සාලිය ගුහාව පිහිටා තිබූ විලඳගොඩ ප්‍රදේශයට පැමිණි දුටුගැමුණු රජුට සාලිය කුමරු විලඳ සහ මී පැණි පූජා කර ඇත. ඉන් සතුටට පත් රජු, "මේ විලඳ ඇටයක් පාසා වෙහෙර විහාර ඉදිකිරීමට හැකියාව ලැබේවා" යි ආශිර්වාද කළ අතර, ඒ හේතුවෙන් එම ප්‍රදේශය අද විලඳගොඩ නමින් ප්‍රසිද්ධ වී ඇත.


ගල්ගිරියා කන්දේ ජීවිතය



තවත් ජනප්‍රවාදවල සඳහන් වන්නේ, සිහසුන අහිමි වූ පසු සාලිය සහ අශෝකමාලා යුවළ ගල්ගිරියා කන්ද ආශ්‍රිතව සියලු යස ඉසුරුද සහිතව නිදහස් හා සැපවත් දිවියක් ගත කළ බවයි. ඔවුන්ගේ දිවිය හා සම්බන්ධ යැයි සැලකෙන පුරාණ වාරි පද්ධතිවල නටබුන් අදටත් එහි දක්නට ලැබේ.

අනාගතය පිළිබඳ බලාපොරොත්තුව

සාලිය-අශෝකමාලා පෙම් කතාව අවසන් වන්නේ බලාපොරොත්තුවකිනි. බෞද්ධ සාහිත්‍යයට අනුව, අනාගතයේ මෛත්‍රී බුදුන් වහන්සේ පහළ වන විට, සාලිය කුමරුන් මෛත්‍රී බුදුන්ගේ පුත්‍රයා වූ බ්‍රහ්මවර්ධන නමින් ද, අශෝකමාලා දේවිය ඔහුගේ බිරිඳ ලෙස ද උපත ලබන බවට විශ්වාසයක් පවතී.

මේ සියල්ලෙන් පැහැදිලි වන්නේ, සාලිය-අශෝකමාලා ප්‍රේම කතාව යනු කුල භේදයට සහ රාජකීය යුතුකම්වලට යටත් නොවී, අසීමිතව බැඳුණු ආත්මීය ප්‍රේමයක, සසර පුරුද්දක සහ උතුම් පරිත්‍යාගයක කදිම නිදර්ශනයක් බවයි.

3I/ATLAS තෙවැනි අන්තර් තාරකා අමුත්තා සහ ඈතින් එන විශ්වයේ පණිවිඩකරු - 3I/ATLAS: The Third Interstellar Visitor and the Cosmic Messenger from Afar


2025 වසරේ ජූලි මාසයේදී, ලොව පුරා සිටි තාරකා විද්‍යාඥයෝ තම දුරේක්ෂ චිලී රාජ්‍යයේ ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) පද්ධතිය මගින් සොයාගත්, නොවැදගත් බවක් පෙනුනත් වේගයෙන් ගමන් කරන අඳුරු වස්තුවක් වෙත යොමු කළහ. දින කිහිපයක් ඇතුළත එහි කක්ෂය ගණනය කිරීමේදී අතිශය විස්මිත කරුණක් හෙළි විය. එනම් මෙම වස්තුව සූර්යයාගේ ගුරුත්වාකර්ෂණයට හසු වී නොමැති බව හා එය අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ කක්ෂයකට සිර නොවී එයින් ඔබ්බට යැ හැකි තරම් වේගයෙන් හා විවෘත ගමන් පථයක ගමන් කරමින් තිබුණු බවය. මෙම සොයාගැනීම 3I/ATLAS නම් වස්තුවේ පැමිණීම සනිටුහන් කළේය. එය 2017 දී 'ඕමුවාමුවා' (ʻOumuamua) සහ 2019 දී 'බොරිසොව්' (Borisov) සොයාගැනීම්වලින් පසුව, අපගේ අසල්වැසි අභ්‍යවකාශ සීමාවට  පැමිණි තෙවැනි ස්ථිර අන්තර් තාරකා වස්තුව ලෙස නිල වශයෙන් නම් කරන ලදී.

ඕමුවාමුවා


බොරිසොව්


"3I" යන නාමකරණයෙන් එහි අන්තර් තාරකා (Interstellar) සම්භවය හඟවන අතර, "ATLAS" යන්නෙන් එය මුලින්ම නිරීක්ෂණය කළ දුරේක්ෂ ජාලයට ගෞරව දැක්වීම හැඟවෙයි. මෙම නව අමුත්තා සූර්යයාගේ සීමාවෙන් ඔබ්බට පැමිණි තවත් විශ්වීය සැරිසරන්නෙකු පමණක් නොව, මෙතෙක් සොයාගත් ඒවා අතරින් විශ්වය පිළිබඳ වැඩිම තොරතුරු හෙළි කරන්නා වීමට ඉඩ ඇති බව තාරකා විද්‍යාඥයෝ ඉක්මනින් අවබෝධ කර ගත්හ. පැහැදිලි ක්‍රියාකාරීත්වයක් නොපෙන්වූ අද්භූත 'ඕමුවාමුවා' හෝ සාම්ප්‍රදායික ධූමකේතුවකට සමාන වූ 'බොරිසොව්' මෙන් නොව, ATLAS හුරුපුරුදුබව හා අතිශය අද්භූත බව ලක්ෂණ දෙකම පෙන්නුම් කළ අතර, එය දැඩි විද්‍යාත්මක කුතුහලයක් සහ දාර්ශනික වශයෙන් විමතියක් ඇතිකරන්නට හේතු විය.

2025 ජූලි අග වන විට, වැඩිදුර නිරීක්ෂණ මගින් 3I/ATLAS බහුවලයික (hyperbolic) කක්ෂයක ගමන් කරන බව තහවුරු විය. මෙය, සූර්යයා වටා එක් වරක් ගමන් කිරීමෙන් පසු සදහටම අන්තර් තාරකා අවකාශයට අතුරුදහන් වීමට නියමිත විවෘත ගමන් මාර්ගයකි. එහි වේගය, පැයට සැතපුම් 130,000 (පැයට කිලෝමීටර 210,000 කට අධික) පමණ වූ අතර, එය සාමාන්‍ය ධූමකේතූන්ගේ වේගයට වඩා බෙහෙවින් වැඩිය. මෙම අතිවිශාල වේගය නිසා එය සූර්යයාගේ ගුරුත්වාකර්ෂණයට හසු නොවන බවට තහවුරු වූ අතර, එය විශ්වයේ දූතයෙකු ලෙස වෙනත් තාරකා පද්ධතියකින් පැමිණි බවට සැකයක් නැත.

තාරකා විද්‍යාඥයෝ එහි පැමිණීමේ දිශාව ධනු රාශිය ලෙස සලකුණු කළ අතර, එය ක්ෂීරපථ කේන්ද්‍රය ආසන්නයේ ඝන ලෙස තාරකාවලින් පිරුණු ප්‍රදේශයකි. එහි නිශ්චිත සම්භවය තීරණය කළ නොහැකි වුවද, යෝධ ග්‍රහලෝකයක ගුරුත්වාකර්ෂණ බලපෑමක් හෝ සමීප තාරකා ගැටුමක් හේතුවෙන් වසර මිලියන ගණනකට, ඇතැම් විට බිලියන ගණනකට පෙර 3I/ATLAS සිය මව් පද්ධතියෙන් ඉවතට විසි වී තිබෙන්නට ඇතැයි අනුමාන කරයි. එතැන් පටන්, දෛවය විසින් එය මිනිස් අවධානයට ලක්වන තුරු තාරකා අතර අඳුරේ නිහඬව සැරිසැරූ බව සිතිය හැක.


3I/ATLAS බහුවලයික (hyperbolic) කක්ෂයක ගමන් කරන බව තහවුරු විය


භෞතිකව, 3I/ATLAS යනු දන්නා සහ නොදන්නා දේවල සිත් ඇදගන්නාසුළු දෙමුහුමකි. හබල් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය සහ වෙනත් නිරීක්ෂණාගාර මගින් ලබාගත් ඡායාරූපවලින් පෙනී යන්නේ, ධූමකේතු ක්‍රියාකාරීත්වයේ ලක්ෂණයක් වන දූවිලි හා වායුවලින් යුත් අඳුරු කෝමාවකින් (coma) වට වූ දීප්තිමත් මධ්‍ය න්‍යෂ්ටියකි. මෙය පෙන්නුම් කරන්නේ සූර්යාලෝකයෙන් උණුසුම් වූ විට වාෂ්ප වී යන (වායු බවට පත්වන) වාෂ්පශීලී ද්‍රව්‍ය එහි අඩංගු බවයි. එහෙත් මෙම වායු විමෝචනයේ සීඝ්‍රතාවය සහ සංයුතිය මීට පෙර දැක ඇති කිසිදු ධූමකේතුවකට සමාන නොවේ. ජේම්ස් වෙබ් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂයේ දත්ත ඇතුළු වර්ණාවලීක්ෂ අධ්‍යයනයන් මගින් ජල වාෂ්පයට සාපේක්ෂව කාබන් ඩයොක්සයිඩ් අසාමාන්‍ය ලෙස ඉහළ අනුපාතයකින් ඇති බව හෙළි වූ අතර, එය අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ බොහෝ ධූමකේතූන්ට වඩා තරමක් වෙනස් රසායනික සංයුතියක් යෝජනා කරයි. මෙම සංයුතියේ අසාමාන්‍යතාවයෙන් ඉඟි කරන්නේ 3I/ATLAS එහි මුල් තාරකා පද්ධතියේ වඩාත් සීතල, කාබන් බහුල තත්ත්වයන් යටතේ නිර්මාණය වන්නට ඇති බවයි.

2025 ඔක්තෝබර් අග වන විට ධූමකේතුව සූර්යයාට ආසන්නම ස්ථානයට ළඟා වන විට, එහි දීප්තිය පුදුමාකාර ලෙස ඉහළ ගියේය, එය මෙහි ක්‍රියාකාරීත්වය අවබෝධ කරගන්නට ගොඩනගන ලද සම්මත ආදර්ශවලින් පෙන්නුම් කරන ලද අනාවැකි ඉක්මවා ගියේය. එහි දූවිලි නිපදවීම පුදුම සහගත ලෙස ප්‍රබල වූ අතර, තත්පරයකට ජල වාෂ්ප කිලෝග්‍රෑම් 40 ක් පමණ මුදා හරින බවට ගණන් බලා ඇත. එනම් එහි පෘෂ්ඨයේ සැලකිය යුතු කොටසක් සක්‍රීයව ද්‍රව්‍ය පිට කරමින් තිබුණි. නිරීක්ෂකයින් අමුතු "ප්‍රති-වලිගයක්" (anti-tail) ද සටහන් කළහ. එය සූර්යයාගෙන් ඈතට යොමු නොවී, සූර්යයා දෙසට යොමු වන බවක් පෙනෙන දූවිලි ධාරාවකි. එවැනි සැකැස්මක් ප්‍රකාශ දෘෂ්ටි කෝණ හෝ අද්විතීය අංශු හැසිරීම් හේතුවෙන් ඇති විය හැකි නමුත්, මෙම අවස්ථාවේදී, එය වස්තුවේ දැනටමත් පවතින අද්භූත ස්වභාවය තවත් ඉහළ දමන්නට හේතුවක් විය.

3I/ATLAS යනු ස්වාභාවික අන්තර් තාරකා ධූමකේතුවක් බව විද්‍යාත්මක ප්‍රජාව බොහෝ දුරට එකඟ වුවද, සරල පැහැදිලි කිරීම්වලින් සියලු දෙනා සෑහීමකට පත් නොවෙති. 'ඕමුවාමුවා' පිළිබඳ සිය විවාදාත්මක අදහස් සඳහා ප්‍රසිද්ධ හාවර්ඩ් තාරකා භෞතික විද්‍යාඥ ඒවී ලෝබ් (Avi Loeb), ATLAS හි ත්වරණයේ සහ ආලෝකය පරාවර්තනයේ පවතින විශේෂතා නිසා මෙය ස්වාභාවික වස්තුවක් නොව කෘත්‍රිමව නිපදවන ලද්දක් වන්නට ද ඉඩ ඇති නිසා ඒ සම්බන්ධව ද සොයා බැලිය යුතු බව උදක්ව පවසා සිටියි. බොහෝ විශේෂඥයින් නිගමනවලට එළඹීමට එරෙහිව අනතුරු ඇඟවුවද, එවැනි උපකල්පන මගින් මෙම අන්තර් තාරකා අමුත්තන් විශ්ව ගතිකත්වය සහ පෘථිවියෙන් ඔබ්බට බුද්ධිමත් සැලසුම්වල විභවය පිළිබඳ අපගේ අවබෝධයට අභියෝග කරන ආකාරය අවධාරණය කරයි.

එහි ස්වභාවය කුමක් වුවත්, 3I/ATLAS යනු දුර්ලභ හා ක්ෂණිකව නිරීක්ෂණය වූ අවස්ථාවකි. නිරීක්ෂණය කරන ලද වෙනත් තාරකා පද්ධතියකින් පැමිණි තෙවැනි වස්තුව පමණක් වන අතර, සෑම සොයාගැනීමක්ම විශ්වයේ ඇති විය හැකි දේ පිළිබඳ අපගේ දැක්ම පුළුල් කර ඇත. 'ඕමුවාමුවා' අපට ඉගැන්වූයේ අන්තර් තාරකා සුන්බුන් අප දන්නා ඕනෑම දෙයකට වඩා වෙනස් විය හැකි බවයි. 'බොරිසොව්' පෙන්නුම් කළේ ඇතැම් අන්තර් තාරකා ධූමකේතු අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේම ඒවා මෙන් හැසිරෙන බවයි. දැන්, ATLAS මෙම ලෝකයන් යා කරන්නේ අප දන්නා දේ වුවත් පිටස්තර, ධූමකේතුමය වුවත් අනපේක්ෂිත ලෙසිනි.

3I/ATLAS අධ්‍යයනය කිරීම විද්‍යාඥයින් දකින්නේ ඈත වෙරළකින් විසි කරන ලද බෝතලයක පණිවිඩයක් ලැබීමට සමාන ය. එහි දූවිලි හා වායු තුළ, තවත් ග්‍රහලෝක පද්ධතියක උපත, පරිණාමය සහ විනාශයේ රසායනික ඇඟිලි සලකුණු සැඟවී තිබිය හැකිය. ඒවා විකේතනය කිරීමෙන්, පර්යේෂකයන් බලාපොරොත්තු වන්නේ ATLAS ගැන පමණක් නොව, මන්දාකිනියේ පවතින ගණන් කළ නොහැකි නොපෙනෙන පද්ධති ගැනද ඉගෙන ගැනීමටය.

ඉදිරි මාස කිහිපය තුළ, එය සූර්යයා පසුකර නැවත අන්තර් තාරකා අඳුරට වේගයෙන් දිව යන විට, 3I/ATLAS හබල් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය, ජේම්ස් වෙබ් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය සහ භූගත නිරීක්ෂණාගාර ජාලයක් මගින් අඛණ්ඩව නිරීක්ෂණය කරනු ඇත. එය පරාවර්තනය කරන සෑම ෆෝටෝනයක්ම, එය මුදා හරින සෑම අණුවක්ම, අපගේම ලෝකයෙන් ඔබ්බට ඇති විවිධත්වයන් පිළිබඳ හෝඩුවාවන් සපයයි. එය අවසානයේදී පෙනීමෙන් අතුරුදහන් වන විට, මානව ශිෂ්ටාචාරය වෙත දත්ත සම්භාරයක් ඉතිරි වනු ඇති අතර සහ, සෑමවිටම මෙන්, පිළිතුරුවලට වඩා ප්‍රශ්න ඉතිරි වනු ඇත.

3I/ATLAS සොයාගැනීම අපට මතක් කර දෙන්නේ අපගේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය හුදකලා වූවක් නොවන බවයි. අභ්‍යවකාශය යනු හිස් අවකාශයක් නොව, නිතර වෙනස්වන විශාල සාගරයක් වන අතර, එහිදී ඈත ලෝකවල කොටස් ඉඳහිට අප අතරට ගසාගෙන එයි. සෑම අන්තර් තාරකා සංචාරකයෙක්ම විශ්වීය කාලය තුළ ලියැවුණු කතාවක් රැගෙන එන අතර, සෑම නව අමුත්තෙකු සමඟම, අපට එම නිමක් නැති, විශ්වීය පොතෙන් වටිනා පිටු කිහිපයක් කියවීමට තවත් අවස්ථාවක් ලැබේ.