මෑත දිනවල ශ්රී ලංකාවේ මධ්යම කඳුකරයේ නිරීක්ෂණය වූ අස්ථාවර තත්ත්වය පිළිබඳ මහජනතාව අතර අවධානයක් සහ කනස්සල්ලක් ඇතිවීම ස්වාභාවිකය. එමෙන්ම, මෙම ගැටලුවලට ප්රධාන හේතුව කලාපයේ ජලාශ ඉදිකිරීම දැයි බොහෝ දෙනා ප්රශ්න කිරීමට පටන් ගෙන ඇත. විශේෂයෙන්ම සංවේදී භූමි තත්ත්වයන් තුළ මිනිසා විසින් සිදුකරන මැදිහත්වීම් පවතින විට එවැනි සැක පහළ වීම සාමාන්ය වුවත්, ගැටලුව ඊට වඩා බොහෝ සෙයින් සංකීර්ණය. එය තනි හේතුවක් මත පමණක් පැහැදිලි කළ නොහැකිය.
ශ්රී ලංකාවේ මධ්යම කඳුකරය ස්වභාවයෙන්ම බිඳෙනසුලු පරිසරයකි. මෙම කලාපය බෑවුම් සහිත බිම්, අධික ලෙස ක්ෂය වූ පස හා පාෂාණ සහ බාහිර ආතතියට ඉතා සංවේදී භූගෝලීය ව්යුහයකින් යුක්තය. මිනිස් මැදිහත්වීම් නොමැතිව වුවද, මෙම තත්ත්වයන් නිසා ප්රදේශය ස්වාභාවිකවම නායයෑම් සහ භූමියේ අස්ථාවරත්වයට ගොදුරු වේ. විශේෂයෙන්ම අධික වර්ෂාපතන කාලවලදී මෙය දැකිය හැකිය. මෑත වසරවලදී දේශගුණික විපර්යාස මෙම අවදානම තීව්ර කර ඇති අතර අතීතයට වඩා දිගු හා තීව්ර වර්ෂාපතනයක් දැන් ලැබෙයි. මෙම ආන්තික දේශගුණික තත්ත්වයන් පමණක් වුවද කඳුකරය පුරා බෑවුම් කඩා වැටීමට හේතු විය හැක.
මෙම පසුබිම මත, ජලාශවල කාර්යභාරය පිළිබඳ හොඳින් අවබෝධ කරගත යුතුය. ජලාශ පමණක්ම පරිසර අස්ථාවරත්වයට හේතු නොවන අතර, දියුණු රටවල් විසින් ද ජලාශ ඉදිකොට ඇති බැවින් එහි නිරපේක්ෂ සත්යයාවක්
නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම,
ජපානය, ස්විට්සර්ලන්තය,
සහ නෝර්වේ වැනි කඳුකර භූමි ප්රදේශ සහිත බොහෝ දියුණු රටවල් දශක ගණනාවක් තිස්සේ ගංගා හරහා වේලි සහ ජලාශ ඉදිකර ඇත. ඔවුන්ගේ අත්දැකීම් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල අත්දැකීම්වලින් වෙනස් වන්නේ වේලි නොමැතිකම නිසා නොව, ඒවා සැලසුම් කිරීම,
ඉදිකිරීම සහ කළමනාකරණය කිරීමේ දැඩිභාවය නිසාය. මෙම රටවල, ජලාශ ව්යාපෘතිවලට පෙර සවිස්තරාත්මක භූ විද්යාත්මක පරීක්ෂණ, දැඩි පාරිසරික බලපෑම් තක්සේරු කිරීම්, සහ බෑවුම් හා ජල කාන්දුවීම් පිළිබඳ දිගුකාලීන අධීක්ෂණය සිදු කරනු ලැබේ. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස, අවදානම් හඳුනාගෙන පාලනය කරනු ලබනවා මිස නොසලකා හරින්නේ නැත.
ශ්රී ලංකාවේ, මධ්යම කඳුකරයේ ජලාශවලින් අස්ථාවරත්වයට දායක විය හැක්කේ ප්රමාණවත් ආරක්ෂාවකින් තොරව ඒවා දැනටමත් ආතතියට ලක්ව ඇති පරිසරයකට හඳුන්වා දෙන විට පමණි. භූගත ජල මට්ටම්වල වෙනස්වීම්,
අවට බෑවුම්වලට ජලය කාන්දු වීම, සහ ජල පීඩනයේ උච්චාවචනයන් දැනටමත් බිඳෙනසුලු පස් හා පාෂාණ ස්ථර දුර්වල කළ හැක. කෙසේ වෙතත්,
මෙම බලපෑම් සාමාන්යයෙන් ද්විතීයික ඒවා වේ. විද්යාත්මක අධ්යයන සහ අතීත අත්දැකීම්වලින් පෙනී යන්නේ කඳුකරයේ බොහෝ නායයෑම් සඳහා ප්රධාන වශයෙන් හේතුව වන්නේ තීව්ර වර්ෂාපතනය බවයි. ඊට අමතරව, වනාන්තර විනාශය,
දුර්වල ලෙස සැලසුම් කරන ලද කෘෂිකර්මාන්තය, අනවසර ඉදිකිරීම් සහ ප්රමාණවත් නොවන ජලවහන පද්ධති මගින් තත්ත්වය නරක අතට හැරේ. වනාන්තර කපා දමන විට හෝ ස්වාභාවික ජල මාර්ග වෙනස් කරන විට, ක්රමයෙන් අවශෝෂණය විය යුතු වැසි ජලය වෙනුවට, එය ඉක්මනින් එකතු වී බෑවුම් ජලයෙන් පිරී යයි. එමගින් කඩා වැටීමේ අවදානම වැඩි වේ.
එබැවින්,
පුළුල් භූමි අනිසි භාවිතයේ රටා සහ පාරිසරික නොසලකා හැරීම සැලකිල්ලට
නොගෙන, ජලාශ
පමණක් ප්රධාන වරදකරු ලෙස සැලකීම වැරදි අර්ථදැක්වීමකි. මධ්යම කඳුකරයේ තිරසාර බව රඳා පවතින්නේ ජලාශ තිබේද නැද්ද යන්නට වඩා භූමිය කළමනාකරණය කරන්නේ කෙසේද යන්න මතය. බෑවුම් සහිත බිම්වල අනාරක්ෂිත ගොඩනැගිලි තැනීම, පාංශු සංරක්ෂණ ක්රම නොමැතිව වගා කිරීම සහ නායයෑම් අවදානම් කලාපකරණයට ගරු නොකිරීම යන සියල්ලම හොඳින් සැලසුම් කරන ලද ජලාශයකට වඩා භූමිය බැඳවැටීම කෙරෙහි දැඩි පීඩනයක් එල්ල කරයි. භූ විද්යා විශේෂඥයින්ගේ අනතුරු ඇඟවීමේ සංඥා නොසලකා හරින විට, කුඩා බාධා කිරීම්වලට පවා බරපතළ ප්රතිවිපාක ඇති විය හැක.
අවසාන වශයෙන්, මධ්යම කඳුකරයේ දක්නට ලැබෙන අස්ථාවරත්වය යනු ස්වාභාවික අවදානම, දේශගුණික විපර්යාස සහ මානව අනිසි කළමනාකරණය යන සාධකවල එකතුවක ප්රතිඵලයකි. දියුණු රටවල බහුලව හා ආරක්ෂිතව භාවිත කරන බව ඔප්පු වී ඇති පරිදි,
ජලාශ සහජයෙන්ම භයානක හෝ පාරිසරික වශයෙන් විනාශකාරී නොවේ. නිසි සැලසුම් කිරීම,
අධීක්ෂණය සහ පරිසරයේ සීමාවන්ට ගරු කිරීමකින් තොරව ඒවා හඳුන්වා දුන් විට පමණක් ගැටලුවක් බවට පත්වේ. ශ්රී ලංකාව තම කඳුකරයේ දිගුකාලීන ආරක්ෂාව සහ තිරසාර බව සහතික කිරීමට නම්, තනි ව්යාපෘතිවලට දොස් පැවරීමෙන් මිදී,
ඉඩම් භාවිතය, පාරිසරික ආරක්ෂණය සහ ආපදා අවදානම් කළමනාකරණය සඳහා පුළුල්,
විද්යාත්මක පදනම් වූ ප්රවේශයක් අනුගමනය කිරීමට අවධානය යොමු කළ යුතුය.
No comments:
Post a Comment
මේ ලිපිය හොඳද? ප්රයෝජනවත්ද? වැඩක් නැත්ද? විකාරයක් වගේ පේනවද?
ඔබට ඒ ගැන සිතෙන ඕනම අදහසක් මෙහි සටහන් කරන්න.
ඒ ගැන දෙවරක් නොසිතන්න