කොට්ටෝරුවාද? කෑරලාද? - ගැටගැසුණු ජන වහරක සත්‍ය කතාව!

මෙහි ගසේ කඳේ සිට ගසට කොටන්නේ කෑරලා වන අතර අත්තක් මත සිටින්නේ කොට්ටෝරුවාය

ශ්‍රී ලංකාවේ ගැමි වහරේ ජනප්‍රිය කියමනක් ඇත. එනම්, "කොට්ටෝරුවා හැම ගහටම කොට කොට යනවා, කෙහෙල් ගහට කොටපු දාට හොට පැටලෙනවා" යන්නයි. මේ කියමන ඇසූ සැණින් අපේ මනසේ මැවෙන්නේ උදේ සිට සවස වනතුරු ගසින් ගසට පැන වේගයෙන් කෙටවල් කරන කුරුල්ලෙකි.

නමුත් පක්ෂි විද්‍යාවට අනුව, මෙම කවිය සහ ජන වහරේ එන විශ්වාසය, අපේ රටේ වඩාත් සුලබව දක්නට ලැබෙන පක්ෂි විශේෂ දෙකක් එකිනෙක පටලවා ගැනීමක ප්‍රතිඵලයකි.

එසේනම්, සත්‍ය වශයෙන්ම ගස්වලට කොටන්නේ කවුද? කෙහෙල් ගහට කොටන්නේ කවුද? සැබෑ කොට්ටෝරුවා කවුද?

1. ගස්වලට කොටන්නා හෙවත් සැබෑ කෑරලා (Woodpecker)

කුරුලු ලොවේ "කම්කරුවා" ලෙස හැඳින්විය හැකි පක්ෂියා වන්නේ කෑරලා ය.

• ක්‍රියාව: කෑරලාගේ ප්‍රධාන කර්තව්‍යය වන්නේ ඔහුගේ තියුණු හා ශක්තිමත් හොට භාවිතයෙන් ගස්වල කඳන් විදීම, හෑරීම සහ තදින් කොටා ශබ්ද නැඟීමයි.

• අරමුණ: ගස්වල පොත්ත යට සිටින කෘමීන්, කීටයන් සහ අනෙකුත් පණුවන් සොයා ආහාරයට ගැනීම ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන ආහාර රටාවයි.

• සුවිශේෂී ලක්ෂණ: ඔවුන්ට අතිශය ශක්තිමත් හොටක් සහ හොටයෙන් කොටද්දී කම්පනයට ඔරොත්තු දෙන විශේෂ හිස් කබල් ව්‍යුහයක් ඇත. තවද, කෘමීන් ඇද ගැනීමට අසාමාන්‍ය ලෙස දිගු, ඇලෙන සුළු දිවක් ද ඔවුන්ට පිහිටා ඇත. කෑරලා ගස් කඳන්වලට කොටාගෙන යන්නේ මෙම සුවිශේෂී ව්‍යුහයන් නිසා ය.

• කවියේ සත්‍යය: "හැම ගහටම කොට කොට යන්නේ" සැබවින්ම කෑරලා ය. කෙහෙල් ගස කොටන්නට ගියහොත් (එය මෘදු බැවින්) හොට පැටලීමට හෝ හානි වීමට වැඩි ඉඩක් ඇත්තේ කෑරලාටයි.
  
  කෑරලාගේ ස්වභාවය සත්‍ය ලෙස නිරූපණය වී ඇති කවියක් ද මෙහිදී සිහිපත් වේ. එය මා දුටුවේ කුඩා කල මා සතුව තිබූ ළමා පොතකිනි. ඒ කවිය මෙසේය.
  
  කෑරලු රාළේ ගහට කොටන්නකො
  කෑගලු යන්න පාර කියන්නකො

• 
  

2. පලතුරු ලෝලියා හෙවත් සැබෑ කොට්ටෝරුවා (Barbet)

ගැමි වහරේ වැරදි තැනක සිටින කොට්ටෝරුවා යනු, කෑරලාට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් ජීවන රටාවක් ඇති පක්ෂියෙකි.

• ක්‍රියාව: කොට්ටෝරුවා තමන්ගේම ආහාර සඳහා හෝ වාසස්ථානයක් තැනීම සඳහා ගස්වලට කොටන්නේ නැත. ඔවුන්ගේ හොට ඒ සඳහා සකස් වී නොමැත.

• අරමුණ: ඔවුන්ගේ ආහාර රටාව ප්‍රධාන වශයෙන්ම ඉදුණු පලතුරු (පොලොස් කොට්ටෝරුවා, පළා කොට්ටෝරුවා යන්න නම් ලැබීමට හේතු වූ පොළොස් ගෙඩි වැනි) සහ බෙරි වර්ග මත රඳා පවතී.

• වාසස්ථාන: කොට්ටෝරුවන් බොහෝ විට වාසය කරන්නේ ස්වාභාවිකව කුහර ඇති වූ හෝ කෑරලුන් විසින් හාරා අත්හැර දමන ලද ගස් බෙන තුළ ය. වෙනත් කෙනෙකු හදා නිම කළ නිවහනක පදිංචි වන්නා සේ ඔවුන් කෑරලාගේ 'අත්හැර දැමූ නිවාස' භාවිත කරයි.

• ** හඬ:** කොට්ටෝරුවන්ගේ හඬ 'කොට්... කොට්... කොට්...' යන ශබ්දය නැංවීම නිසා ජනතාව ඔහුව "කොට්ටෝරුවා" ලෙස හැඳින්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. එනම්, ඔහුගේ ක්‍රියාවට නොව ඔහුගේ ශබ්දයට අනුව නම වැරදි ලෙස භාවිත වී තිබේ.

සාරාංශය: වෙනස්කම් දෙකක සම්බන්ධය

ලක්ෂණය	කෑරලා (Woodpecker)	කොට්ටෝරුවා (Barbet)
ප්‍රධාන ක්‍රියාව	ගස්වලට කොටා කෘමීන් දඩයම් කිරීම.	පලතුරු අනුභව කිරීම.
වාසස්ථානය	තමා විසින්ම ගස් බෙන හාරා සාදා ගනී.	කෑරලුන් අත්හැර ගිය බෙන හෝ ස්වභාවික කුහර භාවිත කරයි.
පොදු නාමය	සත්‍ය වශයෙන්ම "කොටන්නේ" මොහුය.	ශබ්දය නිසා නම වැරදි ලෙස ලැබී ඇත.
විද්‍යාත්මක කුලය	Picidae	Megalaimidae

එබැවින්, ඊළඟ වතාවේදී ඔබට ගසකට තදින් කොටන හඬක් ඇසුණහොත්, එහි සිටින්නේ "කොට්ටෝරුවා" නොව "කෑරලා" බව මතක තබා ගන්න. ජන වහරේ ඇති ව්‍යාකූලත්වය නිවැරදි කරමින්, අපේ පරිසරයේ සිටින මෙම අපූරු පක්ෂීන් දෙදෙනාගේ සැබෑ ජීවන රටාව හඳුනා ගැනීම වැදගත් වේ!