මානසික විහිතිය - Mental Set

අප කිසියම් ගැටලුවක් විසඳීමේදී අතීතයේ එයම හෝ එයට සමාන ගැටලු විසඳීම සඳහා යොදාගත් ක්‍රමයක් අනුගමනය කිරීමට ඇති ප්‍රවණතාවය මෙසේ හඳුන්වනු ලබයි. බොහෝ අවස්ථාවලදී මෙය ඉකමණ් විසඳුම් සඳහා උපයෝගී වේ. නමුත් ඇතැම් අවස්ථාවලදී මෙම උපක්‍රමය යම් ගැටලුවක් වෙතට ප්‍රවේශවීමට ඇති නව ක්‍රමෝපායයන්ට බාධා කරයි. 

මේ ආකාරයට අතීතයේ දී සාර්ථක වූ විසඳුම් සඳහා යොමුවීමට ඇති ප්‍රවණතාවය මානසික විහිතිය යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබයි. මෙම මානසික විහිතීන් ඇතැම් අවස්ථාවලදී තද තීරණ ගැනීමට හේතුවන අතර ගැටලු විසඳීමේ ක්‍රියාවලිය කෙරෙහි දුෂ්කරතාවයන් ඇති කරන්නට ද හේතු වෙයි. අප මුහුණ දෙන ගැටලු සඳහා අතීතයේ ලද අත්දැකීම් ඇසුරින් ලබාදෙන විසඳුම් උපයෝගී කරගත හැකි වුව ද , වර්තමානයේ අප මුහුණ දී ඇති ගැටලුවට අලුත් හෝ නිර්මාණශීලී විසඳුමක් ලබාදීමට එය බාධාවක් වේ. 

උදාහරණ 

ඔබේ යතුරු පැදිය පණගැන්වීමේ ගැටලුවක් පැන නැගි අතර, අතීතයේ එක් අවස්ථාවක මෙසේ වූ විට එයට හේතුව වශයෙන් ඔබ සොයාගත්තේ එහි ස්පාර්ක් ප්ලගයේ දෝෂයක් තිබ බවය. එබැවින් නැවතත් එසේ පණගැන්වීමේ ගැටලුවක් පැන නැගි විට ඔබ කරන්නේ ස්පාර්ක් ප්ලගය පිරිසිදු කොට සවිකිරීමෙන් පසුව නැවත එය පණගැන්වීමට උත්සාහ කිරීමය. නමුත් මෙවර එම ක්‍රමය සාර්ථකවන්නේ නැත. ඔබ එය කාර්මිකයකු වෙතට රැගෙන යන අතර ඔහු සොයාගන්නේ යතුරුපැදියේ මැකින්ටෝ උපකරණයට ජලය කාන්දුවී ඇති බවය. ඔබේ මානසික විහිතිය නිසා ස්පාර්ක් ප්ලගය හැරුණු විට වෙනත් දෝෂයක් ගැන සිතන්නට ඔබට ඉඩක් නොලැබීම මෙයට හේතුවය.