නරක ලතා මංගේෂ්කර් - Dark side of Lata Mangeshkar

මාගේ රටවැසියන් 

ඔබලාට රිසි සටන් පාඨ ඔසවාගනු මැන 

මෙය අපට ශ්‍රේෂ්ඨ දිනයක්මැයි 

ඔබගේ තෙවණිනි හෙබි ධජ 
ඔසවනු මැන 

නමුත් ඒ නිර්භීතවූවන්ගේ 
දිවි තොර වූ මායිම 
අමතක නොකරනු මැන 

යළි කිසි දිනෙක 
ආපසු නොඑන 

සැම සෙබළකුම 
ඔබගේ සිතහි තබාගනු මැන 

මේ සුපකට භාරත ගායන ශිල්පිනියක වූ ලතා මංගේෂ්කර් ගායනා කරනු ලබන ‛ඒ මෙරේ වටොන් ලොගෝ’ නම් දේශාභිමාන ගීතයේ මුල් පද කිහිපයේ දළ අදහසයි. මෙය අවසාන වන්නේ, 

භාරත දේශයට ජය වේවා! 

ඇගේ හමුදාව දිනේවා ! 

යනුවෙනි. 

ඇය මෙම ගීතය සජීවීව ගායනා කරනු ලැබූ එක් අවස්ථාවක එතැන සිටි ශ්‍රේෂ්ඨ ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍යවරයකු වූ ජවහර්ලාල් නේරුගේ දෑසින් කඳුළු ගළා ගිය බව පැවසේ. ලතාගේ හඬත්, මෙහි අරුතත් ඒකාත්මික වූ විට, සැබෑ ඉන්දීය ජාතිකයකුට කඳුළක් නැගීමෙහි අරුමයක් ද නැත. කෙසේ වෙතත් මෙම සිදුවීමෙන් අනතුරුව ලතා මංගේෂකර්ට ඒ වන විට තිබූ පිළිගැනීම පෙර නොවූවිරූ තරම් ඉහළ ගියේය. විශේෂයෙන් රාජ්‍ය නායකත්වය ඇය කෙරෙහි ඇති කරගත් පැහැදීම ඇයට ලැබුණු අමිල වූ තිළිණයක් විය. නමුත් සැබැවින්ම ඇය මේ පිළිගැනීමට සුදුසුතම තැනැත්තියම ද යන්න පිළිබඳ පසු කලෙක ඇය පිළිබඳ හෙළිවූ තොරතුරු නිසා බොහෝ දෙනා තුළ කුකුසක් ඇතිවන්නට විය. එයට හේතුවූයේ මෙම  ‛ඒ මෙරේ වටොන් ලොගෝ’ ගීතය මුළින්ම නිර්මාණය කෙරුණේ ඇගේ සොයුරිය වූ ආශා බෝස්ලේ වෙනුවෙන් වූ බවත් පසුව ලතා සිය බලපුළුවන්කාරකම යොදා එය තමා සන්තක කරගත් බවත් දැනගන්නට ලැබුණු නිසාය. ඒ සමගම ලතා මංගේෂ්කර් නම් ශ්‍රේෂ්ඨ ගායන ශිල්පිනියගේ මෙවැනි දුර්දාන්ත වැඩකටයුතු පිළිබඳ තවතවත් හෙළිවන්නට විට. සැබැවින්ම මෙම ලිපියෙහි අරමුණ වන්නේ ලොව පිළිගත් අසහාය ගායන ශිල්පිනියකට අපහාස කිරීම නොවේ. මෙතරම් අසහාය තත්වයට පත්වන්නට තරම් පින් මහිමයක් ඇති පුද්ගලයන් ඉදිරියට යාමේ දැඩි ආශාව නිසා තමන්ටම කර ගන්නා විනාශය පිළිබඳ කෙටි විවරණයක් කිරීම පමණි. ඇයට එරෙහිව ඇති චෝදනා කියවා බලන්න. මේ කිසිවක් අභූත චෝදනා ද නොවන බව සළකන්න. 

1. වයස්ගත සචින් දේව් බර්මන් සමග විරසක වීම

 

සචින් දේව් බර්මන්

ඉතා ගරුකටයුතු මෙන්ම කිසිවකුට හෝ කරදරයක් නැති සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයකු වූ එස්.ඩී. බර්මාන් සමග දබර කළා පමණක් නොව ඔහු සමග ගීත ගායනයෙන් වසර 20ක කාලයක් තිස්සේම ඉවත්ව සිටියාය.

2. මොහොමඩ් රාෆි සමග විරසක වීම 

මෙහොමඩ් රාෆි 

මොහොමඩ් රාෆි යනු භාරතයේ බිහිවූ ඉතා අවිහිංසක ගායන ශිල්පියකු ලෙස සැළකේ. ලතා මංගේෂකර් ඔහු සමග ද විරසක වූ අතර ගීත ගායනය ද ප්‍රතික්ෂේප කළාය. වසර ගණනාවක් තිස්සේ ඔහු හමුවීමෙන් ද වැළකී සිටියාය. 

3. සිය සොයුරිය වූ ආශා බෝස්ලේ සමග පැවති දරුණු විරසකය 

ආශා බෝසලේ 

ආශා බෝස්ලේ ද භාරතයේ බිහි වූ තවත  අතිදක්ෂ ගායන ශිල්පිනියකි. ඇය ආසියාවේ ගීත කෝකිලාවිය ලෙස ද ප්‍රකටව සිටියාය. 

ආශා බෝස්ලේ විවාහ වූයේ තමාගේම කැමැත්තටය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලතා සිය නැගණියව වසර 20ක් තිසසේම සිය මතකයෙන් අතුගා දමා තිබිණි. 

ආශාගේ විවාහ ජීවිතය සාර්ථක වූවක් නොවීය. විවාහය අසාර්ථක වී ඇය ආපසු පැමිණියත් සිය සුප්‍රකට සොයුරියගේ අනුකම්පාව යටතේ එම නිවසේ සිටින්නට ඇයට ඉඩක් ලැබුණේ නැත. ආශා මාස ගණනාවක් නැවතී සිටියේ තැන් තැන්වලය. 

ආශා ගේ පෙර නම වූයේ ආශා මංගේෂ්කර්ය. නමුත් ඇය එම වාසගම භාවිත කරනවාට ලතා දැක්වූයේ දැඩි අකමැත්තකි. 

ආශා බෝස්ලේ වෙනුවට වෙනත් විවිධ ගායිකාවන් ඉදිරියට ගන්නට ලතා ගත්තේ ඉමහත් පරිශ්‍රමයක් වුවත්, ආශාගේ ගමන නවතාලන්නට ඇයට හැකිවූයේ නැත. 

ආසියාවේ සිටින වැඩිම ගීත සංඛ්‍යාවක් පටිගත කළ ගායිකාව වන්නේ ආශාය. 

ලතා විසින් ආශාගේ බොහෝ ගීත සංඛ්‍යාවක් මංකොල්ල කා තිබේ. මෙ අතරින් එක් සුප්‍රකට ගීතයක් වන්නේ ‛ඒ මෙරේ වටොන් ලොගෝ’ ය. 

ලතා - ආශා ගැටුම අද ද අවසන් නැත. 

සිය දේශපාලන බලපුළුවන්කාරකම් හා සිය ප්‍රසිද්ධිය යොදා ගෙන කිසිම ගායිකාවකට ඉදිරියට එන්නට ඉඩ නොදුන්න ද ඒ සියලු බාධක මැඩගෙන ආශා බොස්ලේ ඉදිරියටම පැමිණියාය. 

අද ලෝකයේ වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ වී ඇත්තේ ලතා මංගේෂකර්ට වඩා ආශා බෝස්ලේය. 

අනෙකුත් ගායන ශිල්පිනියන් සමග ලතාගේ තිබූ විරසකය 

ලතා සියලු විටම අනෙකුත් ගායන ශිල්පිනියන් මර්දනය කොට ඒකාධිකාරයක් ගොඩනගා ගන්නට උත්සාහ කළාය. සිය මර්දන ලැයිස්තුවේ තමාගේම සොයුරියගේ මෙන්ම තවත් බොහෝ නම් තිබිණි. 

ආශා බෝස්ලේ සමග පැවති විරසකයන් 

ලතා සියලු විටම ආශාගේ ගමන නවතාලන්නට උත්සාහ කළාය. නමුත් ලතාට ළඟාවන්නටත් නොහැකි තරම් ඈතක ආශා සිටියාය. 

මුල්කාලයේ සියලුම චිත්‍රපට ගී ගායනා කරනු ලැබුයේ ලතා ය. මේ කාලයේ ආශාට ගීත ගයන්නට ලැබුණේ එක් ගීතයක් පමණි. නමුත් එම ගීතය ලතාගේ සියලු ගීතවලටත් වඩා අතිශය ජනප්‍රියත්වයට පත්විය. 

ඕ.පී. නායියර්, ජායිදේව්, රවි, ඛයියාම්, ආර්.ඩී. බර්මාන් ඇතළු තවත් බොහෝ සුප්‍රකට ඉන්දීය සංගීත අධ්‍යක්ෂවරු ලතාට වඩා ඇලුම්කළේ ආශා බොස්ලේටය. 

බී. ආර්. චොප්රා ඇතුළු තවත් බොහෝ සුප්‍රකට සිනමා අධ්‍යක්ෂවරු ආශා බොස්ලේගේ හඬ සිය නිර්මාණ සඳහා යොදා ගන්නට දැඩි කැමැත්තකින් පසුවූහ. 

සුමන් කල්‍යාන්පූර් සමග පැවති විරසකය 

සුමන් කල්‍යාන්පූර් 

සුමන් කල්‍යාන්පූර් නමැති ගායන ශිල්පිනියගේ හඬද එකල ලතා මංගේෂ්කර්ගේ හඬ තරමටම ගීතවත් වූවක් විය. ඇයගේ ගී රසිකයන් අතර දිනෙන් දිනම ජනප්‍රිය වී ගියේය. 

හින්දි සිනමා කර්මාන්තය තුළ ඈ සිටීම ලතාට ඉවසාගත නොහැක්කක් විය. සුමන් කල්‍යාන්පූර් සිය නිර්මාණ සඳහා දායක කරගත් සංගීත අධ්‍යක්ෂවරුන්ගේ තනු සඳහා ගී ගැයීම ලතා ප්‍රතික්ෂේප කරන්නට පටන් ගත්තේය. 

ඒ වන විට ලතා සංගීත ක්ෂේත්‍රයේ අතිශය ජනප්‍රිය වී සිටි බැවින් සංගීත අධ්‍යක්ෂවරු සුමන් ට ගීත ලබාදීම නවතා දැමූහ. මෙය එක් සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයෙක් පමණක් පවසන දෙයක් බව ලතා මුළින් පවසා සිටිය ද සියලු දෙනාම එම කරුණ පිළිගන්නා විට ලතාට සිදුවූයේ මුනිවත රැකීම පමණි. 

ලතාගේ මෙම ක්‍රියව නිසා සංගීත අධ්‍යක්ෂවරුනට මිහිරි හඬක් අහිමි වී ගියේය. 

ලතා ශ්‍රේෂ්ඨ ගායිකාවක බව සැබෑ මුත් ඇය මෙසේ තවරාගත් කලු පැල්ලම කිසිදා මැකී යන්නක් නොවේ. 

අවසානයේ සුමන් කල්‍යාන්පූරගේ හඬ හින්දි සිනමාවෙන් මෙන්ම ගීත ලෝකයෙන්ද සදහටම මැකී ගියේය. 

ඌෂා මංගේෂ්කර් සමග පැවති විරසකය 

ඌෂා මංගේෂ්කර් 

හින්දි ගීත ක්ෂේත්‍රයට ලැබුණු තවත් මිහිරි හඬක් වූයේ ඌෂා මංගේෂ්කාර්ය. ලතා හා ආශා තරම් ගී සංඛ්‍යාවක් ගායනා කරන්නට නොහැකිවීම පිළිබඳ ඈ කිසිදා මැසිවිලි නැගුවේ නැත. 

ආශා ට යන එන මං නැතිවී ලතාගේ නිවසට ගිය අවස්ථාවේ, ලතා ඇයව පන්නා ගත්ත ද එයට එරෙහිව කිසිවක් නොපැවසූ නිසා ඌෂා ට එහිම වසන්නට හැකි විය. නමුත් ඇයට ගී ගයන්නට තිබූ බොහෝ අවස්ථා ලතා විසින් වසා දැමිණි. ඒ නිසා ඇය ගායනා කළ ගී ප්‍රමාණය ස්වල්පයක් පමණක් විය. 

අනුරාධා පෝද්වාල් සමග පැවති විරසකය 

අනුරාධා පෝද්වාල්

ලතාගේ දෙවැනි පරම්පරාවේ ගායන ශිල්පිනියක වූ අනුරාධා පෝද්වාල් ද ලතාගේ ඒකාධිකාරීත්වය මගින් දැඩි මර්දනයකට ලක්වූ ගායන ශිල්පිනියක් බව ප්‍රසිද්ධ කරුණකි. 

ලතා අවසානයේ දේශපාලනය සමග ද එක් වූවාය.

ඇගේ පෞද්ගලික සබඳතාවයන් 

අමරණීය බෙංගාලි ගායන ශිල්පියකු වූ හේමන්ත්  කුමාර සමඟ ලතාගේ පැවති සබඳතාවය කොතෙක්ද කිවහොත් පුවත්පත් හා රූපවාහිනිය පවා ඒ පිළිබඳ කතා කරන්නට පටන් ගත්තේය. 

ලතා සහ හේමන්ත් කුමාර් 

ඒ වන විටත් හේමන්ත් කුමාර් විවාහකයකු විය. කල්කටාවට පැමිණ තමා හා  හේමන්ත් කුමාර් අතර කිසිදු පෞද්ගලික සම්බන්ධතාවයක් නැති බැවි ප්‍රසිද්ධියේ පවසන්නට ලතාට සිදු විය. 

හිටපු ඉන්දීය ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයකු වූ රාජ් සිං දුන්පූර් සමග ද ලතාගේ සබඳතාවයක් විය. ඔවුන් දෙදෙනා සමාජ ශාලාවල නිතර එක්ව දැකිය හැකි මුහුණ දෙකක් විය. 

ලතා සහ රාජ් සිං 

ලතා මංගේෂ්කර් සැබැවින්ම දක්ෂ ගායන ශිල්පිනියක බව අවිවාදය. නමුත් නැගෙන ගැටළුව වන්නේ ඇයට සිය සමකාලීන ගායන ශිල්පිනියන් සමග මෙයට වඩා සුහද සම්බන්ධතාවයක් පවත්වාගෙන යන්නට නොහැකි වූයේ මන්ද යන්නය. 

ඇයගේ මෙම ක්‍රියාවන් නිසා ඉන්දීය සංගීත ක්ෂේත්‍රයට සිදුවූ පාඩුව සුළුපටු නොවේ. එමෙන්ම ඉන්දීය සංගීත ක්ෂේත්‍ර තුල සටහන් වූ කලුපැල්ලම්ද කිසිදා මැකිය නොහැක. 

අනෙක් ගායන ශිල්පනියන්ට ඈ මෙසේ වෛර කලේ ඇයි? 

ඇය අනෙක් ගායනා ශිල්පිනියන්ට වෛර නොකර සුහදත්වයෙන් සිටියා නම් එය ඇගේ ජනප්‍රියත්වය  අඩු වී යනු ඇතිද? නැත. එසේ වන්නට ඉඩක් නැත. ඇයට හිමි තැන ඇයට මිස වෙන කිසිවකුට හෝ ලැබෙන්නේ  නැත. 

සිය සමකාලීනයට වෛර කිරීමෙන් ඇය ඇති කරගත්තේ කලු පැල්ම් පමණි.